حزب الله لبنان را می توان از بزرگترین هم پیمانان دولت مشروع حاکم بر سوریه دانست. صحبت از حضور این گروه در سوریه و نحوه مقابله آن با گروه های مسلح و تروریستی موجود در سوریه بارها از سوی رسانه های مختلف مطرح شده است. حال سوال این است که به واقع حزب الله در کدامین یک از مناطق سوریه و چه جبهه هایی حضور فعال داشته است؟
نقشه فوق حضور میدانی حزب الله در سوریه را در هشت بازه ی زمانی پشت سر هم نشان می دهد. بر مبنای این نقشه، حزب الله در سال 2012 در اولین گام فعالیت خود در مقابله با تروریست ها را به مرزهای هم جوار لبنان با سوریه اختصاص داده است، مناطقی که با عددهای یک و رنگی مجزا در نقشه مشخص شده است. لازم به ذکر است که مناطق عملیاتی مرحله اولا تماما جزو سوریه نبوده و گاها در مرزهای غربی و داخلی لبنان نیز پیگیری شده است. حفاظت از منطقه زینبیه در این مرحله به حزب الله واگذار شده است.
نقشه فوق حاوی تمامی بازه های زمانی عملیات های حزب الله در سوریه و مناطق حضور این حزب می باشد.
در مرحله دوم که از می 2013 آغاز می شود حزب الله مستقیما مبادرت به تسخیر شهر استراتژیک قصیر می نماید. مشارکت در تسخیر قصیر در کنار نیروهای دولتی سوریه بر نقش میدانی حزب الله در درگیری های سوریه می افزاید. حضور میدانی حزب الله در این مرحله با عدد دو در نقشه معین شده است.
مرحله سوم را می توان از فعال ترین مراحل حضور حزب الله در سوریه دانست. مرحله ای که در آن حزب الله با عبور از مناطق هم جوار با لبنان از شمال غربی سوریه تا جنوب غربی آن را تحت پوشش قرار می دهد. مرحله سوم با عدد سه در نقشه مشخص شده و شامل مناطق استراتژیکی هم چون حما، حمص، ادلب، نبل الزهرا، شرق دمشق و بصرا می شود. ویژگی این مرحله را که از تابستان 2013 آغاز می شود را می توان افزایش عمق نفوذ حزب الله در درون سوریه ارزیابی نمود.
از اواسط 2013 سوریه شاهد حضور بیش از پیش شبه نظامیان حزب الله در اقصی نقاط این کشور جهت رویارویی با گروه های مسلح و تکفیری ها بوده است.
مرحله چهارم فعالیت حزب الله از نوامبر 2013 آغاز می گردد. در این مرحله عمده تمرکز این حزب بر حفاظت از منطقه استراتژیک و کوهستانی قلمون در مرزهای دو کشور سوریه و لبنان می باشد. این منطقه در سال های اخیر شاهد نبردهای گسترده ای میان طرفین درگیر بوده است. تروریست های سوری از سوی حامیان شان در لبنان تغذیه می شوند، لذا حزب الله و ارتش سوریه در پی مهار کامل این منطقه است
یگان های گشتی حزب الله در ارتفاعات قلمون.
در رابطه با حضور پر رنگ حزب الله در مناطقی مرزی سوریه با این کشور دو دلیل عمده مطرح می شود. شماری از ناظران هدف از این امر را ممانعت از سرایت بحران به لبنان قلمداد کرده و برخی دیگر از هدف آن را بستن راه های ارتباطی تروریست های سوری با طرفداران شان در لبنان قلمداد نموده اند. فارغ از حمایت مالی، لجستیکی و انسانی از تروریست ها از مرزهای ترکیه و اردن، لبنان نیز به یکی از مراکز حمایت از تکفیری ها در طول سال های اخیر تبدیل شده است.
حیطه فعالیت حزب الله در ارتفاعات قلمون با عدد چهار در نقشه مشخص شده است.
نمایی از حضور تکفیری های داعش در الحسکه.
در مرحله پنجم که از دسامبر 2013 آغاز می گردد شاهد فعالیت حزب الله در منطقه جنوب غربی سوریه و نزدیکی مرزهای رژیم صهیونیستی می باشیم. نزدیکی به جولان اشغالی و مقابله با جبهه النصره را می توان بزرگترین اقدامات حزب الله در این مرحله دانست. گفتنی در حد فاصل ماه های فوق شاهد رویارویی گاه و بی گاه حزب الله با ارتش صهیونیستی بوده ایم. نیروی هوایی اسرائیل چندین بار تحت عناوینی چون ممانعت از انتقال موشک از سوریه به لبنان، مواضع حزب الله در حوالی جولان اشغالی را هدف قرار دارد. عملیات میدانی حزب الله در این مرحله با عدد پنج در نقشه مشخص شده است. گفتنی است شواهد غیر قابل انکاری مبنی بر ارتباط جبهه النصره واقع در حوالی جولان با رژیم اسرائیل وجود دارد.
نمایی از آتش بار حزب الله.
مرحله ششم به نبرد حزب الله با تکفیری های داعش در دیرالزور اختصاص داشته که در مدتی کوتاه در اوایل سال 2014 میلادی صورت پذیرفته است. شهر استراتژیک دیرالزور با جمعیتی بالا در شمال شرقی سوریه واقع شده است. حیطه فعالیت حزب الله در این مرحله با عدد شش در نقشه مشخص شده است. گفتنی است که هم چنان وضعیت در دیرالزور به مانند ابتدای سال 2014 است، زمانی که تکفیری های داعش از بخش های عمده شهر رانده شدند. هم اکنون نیروهای مدافع خلق وابسته به کردهای سوریه در یک ائتلاف نانوشته با نیروهای دولتی به اداره شهر می پردازند.
یگان های مدافع خلق کرد نزدیک به پ ک ک قدرت بلامنازعی در نواحی شمالی سوریه به دست آورده اند. نکته جالب مسئله آن که علی رغم حمایت نیروی هوایی آمریکا از کردها در سوریه، میان یگان های مدافع خلق و ارتش سوریه ائتلافی نانوشته مبنی بر هم پیمانی بر علیه تکفیری شکل گرفته است. شماری از شهرهای شمال شرقی سوریه هم چون دیرالزور و الحسکه مشترکا توسط نظامیان وفادار به اسد و یگان های مدافع خلق اداره می شود.
نفت گسترده موجود در دیرالزور و هم چنان قرار گرفتن شهر در حدفاصل متصرفات داعش در عراق و سوریه موجب شده است که ناظرین منطقه از حمله ی قریب الوقوع داعش به این شهر خبر دهند. حضور شمار زیادی کرد در این شهر موجب فعالیت بیش از پیش یگان های مدافع خلق ( پ ی د)، شاخه سوری پ ک ک در این منطقه شده است.
تصرف تل ابیض موقعیت برتری در شمال سوریه از آن کردها نموده و زمینه نگرانی فزاینده ترکیه را فراهم آورده است.
مرحله هفتم که در فوریه 2015 آغاز شد و سریعا به پایان رسید به دو منطقه مجزا واقع در جنوب غربی و شمال شرقی سوریه اختصاص می یابد. شهر عمدتا کرد نشین الحسکه شاهد رویارویی تکفیری های داعش با نیروهای وفادار به بشار اسد، حزب الله لبنان و یگان های مدافع خلق بوده است. نبرد حزب الله در الحسکه را که با عدد هفت مشخص شده است می توان نبردی موفق ارزیابی نمود، با این حال قدرت غالب موجود در الحسکه را می توان یگان های مدافع خلق وابسته به حزب اتحاد دموکراتیک دانست ( پ ی د). منطقه جنوبی غربی نیز حوالی شهر درعا را در بر می گیرد، شهری که اولین اعتراض های ضد دولتی بر علیه بشار اسد در سال 2011 از آن جا آغاز گردید.
نقشه فوق موقعیت هر یک از گروه های دخیل در بحران سوریه و میزان متصرفات آن ها را نشان می دهد.
مرحله هشتم همان گونه که با عدد هشت در نقشه مشخص شده از می 2015 آغاز شده و هم چنان ادامه دارد. با استیلای حزب الله بر ارتفاعات غربی قلمون، درگیری ها در این منطقه کوهستانی به شرق کشیده شده است و عمدتا حوالی شهر الزبدانی کشیده شده است. شهر الزبدانی در استان ریف دمشق واقع شده است. این شهر با مساحت سه هزار کیلومتر تنها 45 کیلومتر از دمشق فاصله دارد و در 11 کیلومتری مرز لبنان واقع شده است. االزبدانی در مسیر دمشق، حمص و منطقه الساحل واقع شده لذا از اهمیت استراتژیکی برای طرفین درگیر برخوردار است.
بحران در سوریه زمینه ی آوارگی بیش از 11 میلیون تن را فراهم آورده است. نقشه فوق میزان مهاجرین آواره در داخل و خارج از سوریه را نشان می دهد.
الزبدانی در جنگ داخلی سوریه یکی از دروازه‌های اصلی ورود تسلیحات و مخالفان دولت اسد از لبنان به قلمون به شمار می رود. تصرف احتمالی الزبدانی عملا دست تروریست ها با حامیان شان در لبنان را قطع خواهد نمود، لذا طرفین بشدت در دفاع از مواضع خویش می کوشند. با این حال برآوردها حاکی از آن است که محاصره طولانی این شهر عملا موجب تضعیف بیش از پیش احرار اشام (جناح تروریستی نزدیک به النصره و زیر شاخه جبهه الاسلامیه که هم اکنون در الزبدانی حضور دارد) در منطقه شده و عملا در آینده نزدیک موجب سقوط آن خواهد شد.
جهت مطالعه بیشتر در رابطه با اهمین نبردها در الزبدانی اینجا کلیک نماید.
موقعیت ژئوپلتیک الزبدانی در میانه بیروت و دمشق در نقشه فوق به وضوح نشان داده شده است.