سه روز از دربی دراماتیک تهران گذشته و در این مدت، مطالب زیادی درباره این بازی منتشر شده. شاید بعد از اینکه تب و تاب این بازی فروکش کرده، خواندن یک مطلب درباره این بازی جذابیت چندانی نداشته باشد. با این حال امیدوارم حوصله کنید و این نوشته را تا انتها دنبال کنید. در این نوشتار تلاش شده به این پرسش پاسخ داده شود که پرسپولیس چگونه به بازی برگشت؟ و استقلال چرا برد با اختلاف 2 گل را از دست داد؟
ترکیب ابتدایی
پرویز مظلومی در این بازی تیمش را با چهار مدافع (حسینی، حمودی، منتظری و عمران زاده) دو هافبک دفاعی (کیانوش رحمتی و الونگ)، یک هافبک وسط (فریدون زندی)، دو بال (برهانی و شریفات) و یک مهاجم نوک (میداوودی) به زمین فرستاده بود. مصطفی دنیزلی هم با چهار مدافع (علی عسگری، شکوری، شیری و نورمحمدی)، یک هافبک دفاعی (مازیار زارع)، دو هافبک وسط (کریمی و نوری)، دو بال (رضایی و اولادی) و یک مهاجم نوک (نوروزی) روانه دربی 74 کرده بود.
دقیقه 1 تا 15:
پاس های اشتباه و اوت های پیاپی، 15 دقیقه ابتدایی دربی را به کسل کننده ترین بخش این بازی تبدیل کرد. اولین باری که یک تیم توانست بیش از 5 پاس رد و بدل کند، دقیقه 13 بازی بود که پرسپولیسی ها 7 پاس به هم دادند. مظلومی که با دو هافبک دفاعی، تیم محتاط تری را به زمین فرستاده بود، برای نزدیک شدن به دروازه پرسپولیس در این دقایق دو راهکار برای تیمش تعریف کرده بود:
1- بازی مستقیم و ارسال پاس های بلند از خط دفاعی به پشت مدافعان پرسپولیس برای استفاده میداوودی
2- تغذیه آرش برهانی و شریفات در چپ و راست و بهره گیری از قدرت حمل توپ و دریبل زنی این دو بازیکن.
تا وقتی که فرهاد مجیدی بود، استقلال از حربه اول بارها به گل رسیده بود، اما سپردن این نقش به میداوودی که ذاتاً بازیکن تنبلی است، طبعاً نتیجه ای در بر ندارد و به همین دلیل بود که استقلالی ها به جز 5 دقیقه پایانی بازی، دیگر اصراری به ادامه «بازی مستقیم» نداشتند. اما درباره مورد دوم، فقط برهانی بود که در دقایق ابتدایی چند بار صاحب توپ شد وگرنه شریفات که از جانب حمودی هم به خوبی حمایت نمی شد، کاملاً در این دقایق سرگردان بود. چپ پا بودن زندی و سال ها بازی او در پست هافبک چپ هم مزید بر علت شده بود تا او ناخودآگاه به این جناح متمایل شود و معدود حرکات استقلال هم از این منطقه شکل گرفت که با سانترهای ضعیف میثم حسینی بی اثر ماند.
اما در پرسپولیس، دنیزلی دو مثلث در راست و چپ تعریف کرده بود؛ علی عسگر، علی کریمی، غلامرضا رضایی در راست و شکوری، محمد نوری و اولادی در چپ. این دو مثلث وظیفه داشتند مدافعان کناری استقلال را دور بزنند و از کناره های زمین، هادی نوروزی را تغذیه کنند. با این توضیح که وقتی حمله از سمت راست شکل می گرفت، اولادی و نوری می بایست به نوروزی نزدیک می شدند تا پرسپولیس در یک سوم دفاعی حریف، برتری عددی داشته باشد و بالعکس، زمانی که حمله از جناح چپ پایه ریزی می شد، نوبت به غلامرضا رضایی و علی کریمی بود که به تک مهاجم پرسپولیس اضافه شوند. در 15 دقیقه ابتدایی، مثلث سمت چپ پرسپولیس کاملاً منفعل و بی اثر بود. در تیم پرسپولیس، مدافعان میانی و مازیار زارع، وقتی صاحب توپ باشند و برای پاس دادن به علی کریمی یا نوری، حق انتخاب داشته باشند، معمولاً کریمی را انتخاب می کنند و شاید به همین دلیل بود مثلثی که کریمی در آن حضور داشت، خیلی بیشتر صاحب توپ شد.
تنها موقعیت گل دو تیم در این بخش، در دقیقه 14 رقم خورد که با همکاری رضایی و کریمی و ضربه نهایی نوری همراه شد. این توپ با عکس العمل مهدی رحمتی دفع شد. در یک ارزیابی کلی، پرسپولیس در حد فاصله شروع بازی تا دقیقه 15، بر حریف تسلط نسبی داشت.
نکته ای که باید به آن اشاره کرد، واکنش هافبک ها و بال های پرسپولیس به از دست دادن توپ در یک سوم میانی بود. در این بازی دنیزلی به بازیکنان تیمش تاکید کرده بود، به محض از دست دادن توپ، در همان نقطه برای پس گرفتن آن بجنگند، حتی به قیمت خطا کردن روی بازیکنان حریف. و این بزرگترین تفاوت پرسپولیس دربی قبلی با این دربی بود؛ آن ها خشن تر، جنگجوتر و البته با انگیزه تر شده بودند.
دقیقه 15 تا 30:در این ربع از بازی، پرسپولیس بهترین نمایش خود را بروز داد. جناح چپ این تیم هم به موازات جناح راست فعال شد و حاصل آن دو موقعیت پیاپی در دقایق 21 و 23 بود که توسط رضایی و نوروزی از دست رفت. پرسپولیس در این دقایق با تعداد نفرات بیشتری حمله می کرد و در مقابل استقلال ناچار بود دو لایه دفاعی برای مقابله با این حملات ایجاد کند. بعد از آن، جناح راست استقلال با همکاری حمودی و شریفات، یکی دو بار در موقعیت حمله قرار گرفت اما در عوض، جناح چپ آبی ها از کار افتاد و برخلاف 15 دقیقه قبلی، خبری از همکاری حسینی، برهانی و زندی نبود. استقلالی ها در این دقایق بیشتر سانتر کردند، ولی از آنجا که در بازی هوایی، مهاجم متخصص ندارند، سانترهای آن ها به جایی نرسید.
دقیقه 30 تا 45:بعد از گل دقیقه 32 میداوودی، قابل پیش بینی بود که پرسپولیس برای دقایقی روی دروازه حریف فشار بیاورد اما در عمل این اتفاق نیافتاد و نمایش فوق العاده کیانوش رحمتی در این دقایق، خط میانی قرمزها را از کار انداخت. کیانوش هافبکی است که فصل پیش انتقادهای زیادی درباره سبک بازی اش می شد ولی بعد از گل اول استقلال، هم در موقعیت های «یک در برابر یک» پیروز می شد و هم با پاس های بلندی که عمدتاً برای آرش برهانی می فرستاد، استقلال را از زیر فشار خارج می کرد. پرسپولیس که راه نفوذ از کناره ها را بسته می دید، در حدفاصل دقیقه 30 تا 45 فقط یک بار به دروازه استقلال نزدیک شد که شوت اولادی با فاصله زیاد از بالای دروازه بیرون رفت.
دقیقه 46 تا 60:پرویز مظلومی در ابتدای نیمه دوم، الونگ کم اثر را از بازی بیرون کشید و محسن یوسفی را به بازی آورد. با این تعویض، آرایش هافبک های استقلال دقیقاً مشابه پرسپولیس شد؛ یک هافبک دفاعی تمام وقت (رحمتی) و دو هافبک در چپ و راست (زندی و یوسفی). این تعویض، وزن تهاجمی استقلال در جناح راست را افزایش داد و حمودی هم که در این دقایق بیشتر نفوذ می کرد، در همان ابتدای نیمه پایه گذار گل دوم استقلال شد. مزدک میرزایی در دقیقه 60 بازی از یوسفی به عنوان تعویض طلایی استقلال یاد کرد، چرا که او به تنهایی دو بار در موقعیت شوت به دروازه قرار گرفت اما در ادامه خواهیم دید که این تغییر در خط میانی استقلال و اشتباه بزرگی که مظلومی در دقایق بعدی مرتکب شد، چگونه پرسپولیس را به بازی برگرداند.
بعد از گل دوم استقلال، پرسپولیس همچنان به نفوذ از کناره ها و دور زدن مدافعان از چپ و راست اصرار داشت و از آنجا که محسن یوسفی، توانایی زیادی در بازی دفاعی ندارد، جناح چپ پرسپولیس راه افتاد و از همین سمت بود که قرمزها در دقایق 51، 53 و 55 به دروازه حریف نزدیک شدند که در مهم ترین آن ها، ضربه ضعیف نوروزی از کنار دروازه به بیرون رفت.
دنیزلی که متوجه شده بود، نوروزی در محاصره مدافعان میانی استقلال بی اثر شده و غلامرضا رضایی هم روز بدش را پشت سر می گذارد و جناح راست پرسپولیس کیفیت نیمه اول را ندارد، قبل از اینکه خیلی دیر شود، هر دوی آن ها را بیرون کشید و مهدوی کیا و زاید را به بازی آورد. برای اینکه اثربخشی این تعویض ها، مشخص شود، فقط دو دقیقه زمان لازم بود و در دقیقه 58 مهدوی کیا جدی ترین موقعیت پرسپولیس بعد از گل دوم را به دست آورد اما ضربه او از داخل محوطه هجده قدم، به مدافعان استقلال خورد و به بیرون رفت. حضور مهدوی کیا در ادامه بازی، باعث شد میثم حسینی در زمین خودی حبس شود و مدافعی که در نیمه اول، در کارهای هجومی تیمش شرکت می کرد، در نیمه دوم بیشتر به انجام وظایف دفاعی پرداخت. این اتفاق همچنین آرش برهانی را که در نیمه اول روز بدی را پشت سر نگذاشته بود را در جناح چپ، تنها تر کرد.
نکته ای که در خلال دو تعویض پیاپی پرسپولیس، از چشم تماشاگران تلویزیونی دور ماند، اخطاری بود که فغانی به مهدی رحمتی داد که از ابتدای بازی، با هر توپی که به بیرون می رفت، با مکث زیاد بازی را آغاز می کرد.
در این بخش از بازی، باید به حرکت خوب تیمی استقلال در دقیقه 60 اشاره شود. آن ها با 12 پاس سالم، توپ را در سه منطقه زمین گرداندند و نتیجه این همکاری خوب تیمی، موقعیتی بود که یوسفی آن را از دست داد.
دقیقه 61 تا 75:بعد از یکی دو نفوذی که از همکاری مهدوی کیا و کریمی حاصل شد، پرسپولیس برای چند دقیقه ای تلاشی ناامیدانه برای جبران نتیجه داشت و در این لحظات، حتی سراغ بازی مستقیم و شوت از راه دور مازیار زارع هم رفتند که نتیجه ای در بر نداشت. بهترین حرکت قرمزها در این بخش از بازی، در دقیقه 65 شکل گرفت که مهرداد اولادی در یکی از معدود حرکات موثرش، به سادگی حمودی را جا گذاشت و با پاس رو به بیرون، مهدوی کیا را در موقعیت گل قرار داد که ضربه این بازیکن با واکنش عالی رحمتی به بیرون رفت. پرسپولیس با اینکه نیمه دوم را چندان خوب شروع نکرده بود، ولی بازیکنان سمت چپ این تیم، کاملاً بر جناح راست استقلال برتری داشتند و عجیب بود که مظلومی، ضعف بازیکنان سمت راست تیمش در کارهای دفاعی را نمی بیند.
بعد از اخراج اولادی در دقیقه 68 که نقطه عطفی در این بازی بود، پرسپولیس 7-8 دقیقه اسف بار را پشت سر گذاشت و استقلالی ها با مالکیت بیشتر توپ، موقعیت هایی را هم روی دروازه حریف خلق کردند. در این دقایق، هوشیار دو بار روی ضربات کرنر، خروج اشتباه داشت ولی در هر دو مرتبه، بازیکنان استقلال نتوانستد از اشتباه دروازه بان پرسپولیس استفاده کنند. اگر مظلومی در این بازی، یک مهاجم سرزن مثل سیدصالحی داشت، می توانست روی این حربه هم به گل برسد.
دقیقه 75 تا 85:
اخراج اولادی برای پرسپولیس یک هدیه بزرگ بود. چرا که این اتفاق باعث شد، اشتباه مظلومی در چینش نفرات داخل زمین و ریسک دنیزلی، نتیجه ای معجزه آسا برای پرسپولیس داشته باشد. استقلال تا قبل از اخراج اولادی، در سمت راست 3 بازیکن (حمودی، یوسفی و شریفات) را داشت که از ابتدای نیمه دوم هم مشخص بود در برابر حملات حریف آسیب پذیر هستند. اشتباه بزرگ مظلومی این بود که بعد از اخراج اولادی، دیگر نیازی به ادامه حضور محسن یوسفی در این منطقه ندید و او را به سمت چپ زمین متمایل کرد تا از نفوذهای مهدوی کیا جلوگیری کند (کاری که از انجام آن عاجز بود). با جابجایی یوسفی، در منطقه راست استقلال، فقط شریفات باقی مانده بود که در دقایق پایانی آشکارا از نفس افتاده بود و حتی توانایی کنترل یک توپ ساده را نداشت و حمودی که در دفاع، بازیکن چندان قابل اعتمادی نیست.
اما در مقابل مصطفی دنیزلی چه کرد؟ او که متوجه حفره بزرگ ایجاد شده در سمت راست استقلال شده بود و می دانست همه حواس نیروهای دفاعی استقلال به حرکات علی کریمی و مهدوی کیا است، در این دقایق، ریسک بزرگی کرد و ابراهیم شکوری را رها کرد تا به همراه نوری، جناح چپ پرسپولیس را فعال کنند. در واقع پرسپولیس پانزده دقیقه پایانی را بدون مدافع چپ بازی کرد. حالت بدبینانه این ریسک، آن بود که فضای کافی برای شریفات ایجاد شود که گل سوم را بزند. اما در سیستمی هم که مظلومی برای استقلال تعریف کرده و شعاع حرکتی که برای بال های چپ و راست در نظر گرفته، باید بازیکنانی داشته باشد که در 90 دقیقه، لااقل 11 کیلومتر بدوند و یا در نیمه دوم، آن ها را تعویض کند. از آنجا که شریفات به لحاظ بدنی کاملاً افت کرده بود، در این لحظات نتوانست از فضایی که مربی پرسپولیس در اختیار او گذاشته بود، استفاده کند. در نیمه اول صحنه ای بود که شریفات تا نزدیکی نقطه کرنر خودی عقب آمده تا مانع از سانتر کردن اولادی شود ولی او در دقایق پایانی، حتی توان کورس گذاشتن با شکوری را نداشت. در این دقایق، مظلومی دو راه پیش رو داشت؛
1- شریفات را تعویض کند و یک مهاجم مثل یرکویچ را به بازی بیاورد تا از فضای خالی سمت چپ پرسپولیس استفاد کند.
2- شریفات را تعویض کند و یک بازیکن با خصوصیات دفاعی مثل امیرآبادی را به کمک حمودی بفرستد تا آسیب پذیری جناح راست استقلال به حداقل برسد.
اما مظلومی که بازی را تمام شده می پنداشت، هیچ کدام از این دو کار را انجام نداد و عاقبت هم گل اول پرسپولیس که بسیار روحیه بخش بود، از همین منطقه شکل گرفت. در یک شروع مجدد از پرتاب اوت، شکوری به نوری پاس داد و هافبک پرسپولیس بعد از اینکه از تکل بی ثمر شریفات عبور کرد، با یک پاس فوق العاده، ایمون زاید را در موقعیت گل قرار داد. در سطرهای بالا به این مورد اشاره شد که یوسفی برای جلوگیری از نفوذهای سمت راست پرسپولیس، به آن منطقه متمایل شد ولی در ثانیه های بعد از گل اول پرسپولیس، او بود که از کنترل یک توپ ساده عاجز ماند و همین توپ بود که به مهدوی کیا اجازه داد، هنر ارسال های دقیق خودش را به نمایش بگذارد. در صحنه گل دوم پرسپولیس، نکته ای که جالب توجه است، حضور ابراهیم شکوری در محوطه جریمه استقلال و پشت سر حمودی است.
دقایق پایانی:
بعد از گل دوم پرسپولیس، بازی برای چند دقیقه ای احساسی شد و استقلال روی یک شوت فریدون زندی خطری روی دروازه حریف ایجاد کرد. تعویض میداوودی و ورود یرکویچ، علامت آن بود که مظلومی قصد دارد نتیجه را جبران کند ولی استقلال تعویض های واجب تری قبل از آن داشت که به دلیل آنالیز نادرست کادر فنی این تیم از اتفاقات درون بازی، انجام نشد. در عوض، دنیزلی که راست استقلال را بسیار آسیب پذیر می دید، بادامکی تازه نفس را جایگزین نوری در این منطقه کرد و علی کریمی را هم به همین جناح متمایل کرد تا همچنان راست آسیب پذیر استقلال را هدف قرار دهد.
درباره گل سوم پرسپولیس، باید به اشتباه هولناک حمودی اشاره کرد. این گل در اولین دقیقه وقت تلف شده از روی یک پرتاب اوت پایه ریزی شد و جالب اینکه گزارشگر بازی، با گفتن جمله «پرسپولیسی ها برای پرتاب بلند اوت در این صحنه کم تعداد هستند« به این نکته اشاره می کند که قرار نیست حمله همه جانبه ای رخ دهد. در صحنه ای که منجر به گل سوم پرسپولیس شد، استقلالی ها 5 بازیکن در یک سوم دفاعی خودی داشتند و پرسپولیسی ها دو بازیکن (بادامکی و زاید). اما چگونه موقعیت 5 به 2 به گل تبدیل شد؟ شکوری اوت را برای بادامکی پرتاب کرد و هافبک تازه وارد قرمزها در شرایطی صاحب توپ شد که از سوی حمودی و منتظری محاصره شده بود. در این موقعیت، موثرترین کاری که بادامکی می توانست انجام دهد، گرفتن یک ضربه کرنر بود اما در این موقعیت، حمودی ناگهان تشخیص می دهد که مدافع هم تیمی اش، منتظری به تنهایی قادر به پس گرفتن توپ است و از آن منطقه خارج می شود! این اشتباه حمودی، موقعیتی استثنایی برای بادامکی پدید آورد که تنها مهاجم پرسپولیس در محوطه هجده قدم یعنی ایمون زاید را بار دیگر صاحب موقعیت کند.
و بدین ترتیب، یک برد دراماتیک برای پرسپولیس رقم خورد. بردی که ردپای آنالیز نادرست کادر فنی استقلال حین بازی و ریسک دنیزلی در آن مشهود بود.
