لیگ برتر ایران که با 18 تیم یکی از لیگ های برتر قاره آسیاست با مشکلات فراوانی مواجه است.
مشکلات ساختاری و مالی باشگاه ها مهم ترین مشکل تیم های لیگ برتری ایران است. در حال حاضر از 18 تیم لیگ برتری 10 باشگاه هستند که مشکلات حاد مالی ندارند یا حداقل اخبار نگران کننده از وضعیت مالی آنها منتشر نمی شود.
بازیکنان این تیم ها مدام در مصاحبه هایشان از عدم انجام تعهدات مالی باشگاه سخن نمی گویند. نگاهی به شرایط مالی تیم های لیگ برتری می اندازیم و اینکه این باشگاه ها می توانند تا دو سال دیگر خود را به استانداردهای باشگاه های حرفه ای برسانند یا خیر؟ زیرا قرار است از سال 2013 کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا مجوز باشگاه های حرفه ای را صادر کنند و این نهادها براساس استانداردهایی تعریف شده به باشگاه ها پروانه حرفه ای گری خواهند داد.
مهم ترین فاکتورها برای صدور مجوز باشگاه حرفه ای از نظر فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا، داشتن ورزشگاه اختصاصی و ترازنامه مالی مثبت باشگاه ها و درآمد زا بودن آنها هستند فاکتورهایی که اکثر قریب به اتفاق باشگاه های لیگ برتری و به اصطلاح حرفه ای ما فاقد آن هستند و بیشتر باشگاه ها متکی به بودجه دولتی هستند و درآمد زایی ندارند و زیان ده هستند.
امیدواریم تا دو سال دیگر شاهد ایجاد تغییرات اساسی در باشگاه های ایران باشیم باشگاه هایی که باید از نظر کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا باید یک شرکت تجاری سود ده شوند تا بتوانند مستقل باشند و درآمد زایی کنند.که اگر اینگونه شود هزینه سنگین فوتبال از دوش دولت برداشته خواهد شد ضمن اینکه با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی از ابتدای سال 1390 نهادهای دولتی حق ندارند در ورزش حرفه ای ریالی هزینه کنند. نگاهی به وضعیت باشگاه ها لیگ برتری با توجه به رتبه آنها در لیگ برتر می اندازیم :
1-ذوب آهن: با وضعیت نا مناسب مالی اما با ثبات در روزهای آخر سال استاندار اصفهان اعلام کرد اخبار خوشایندی از این باشگاه به گوش نمی رسد. توجه ویژه استاندار به مشکلات مالی باشگاه بود.نایب قهرمان آسیا در حال حاضر صدرنشین لیگ برتر هم هست اما ظاهرا از نظر مالی دچار مشکلات شده است اما مسایل این باشگاه حاد و بحران زا نیست.این باشگاه ورزشگاه اختصاصی هم دارد.این مجموعه یکی از باشگاه های باثبات ایران است.
2- سپاهان اصفهان: بدون مشکل مالی و البته ورزشگاه اختصاصی این باشگاه یکی از معدود باشگاه هایی است که مشکل مالی ندارد و در حال حاضر نیز در لیگ قهرمانان آسیا نیز در گروه خود صدرنشین است و در لیگ برتر نیز از مدعیان اصلی قهرمانی محسوب می شود.البته سپاهان در ورزشگاه اختصاصی ذوب آهن( رقیب سنتی خود) از حریفانش پذیرایی می کند ولی با این حال مجموعه با ثباتی محسوب می شود که نایب قهرمانی آسیا را هم در کارنامه دارد.
3-استقلال: پرطرفدار و پرحاشیه مشکلات مالی این باشگاه به اندازه خود این تیم شهرت دارد.افشاگری مجتبی جباری بازیکن استقلال در اواخر سال 89، پشت پرده این تیم پرطرفدار را به همگان نشان داد تیمی که به گفته جباری با توپ کهنه تمرین می کند و در سفر ها هواداران برای بازیکنان شام و ناهار می خرند. باشگاه استقلال در حال حاضر حتی مدیرعامل و هیات مدیره هم ندارد و علی فتح الله زاده به عنوان سرپرست استقلال را اداره می کند این تیم فقط به طرفداران فراوانش می نازد البته این باشگاه وزرشگاه اختصاصی هم ندارند.استقلال یکی از تیم های پرحاشیه لیگ برتر است.البته سرپرست باشگاه استقلال مدعی است به زودی کمپ اختصاصی بسیار خوبی برای این باشگاه احداث خواهد کرد.
4- تراکتوسازی تبریز: پرطرفدار و البته کم حاشیه از این باشگاه نیز اخبار کمی در مورد مشکلات مالی به گوش می رسد و ظاهرا تراکتورسازان مشکل حاد مالی ندارند و همه چیز آرام است.این باشگاه نیز از تیم های پرطرفدار محسوب می شود.
5- پرسپولیس: بدون مدیرعامل و تراز مالی مثبت حبیب کاشانی با مدیریت خاص خودش توانسته پول بازیکنان را به موقع پرداخت کند و بازیکنان این تیم اکنون از شرایط مالی باشگاه راضی هستند هرچند پرسپولیس طلبکارانی از سال های گذشته دارد اما بازیکنان این تیم راضی هستند. این باشگاه نیز مانند استقلال بدون مدیرعامل وهیات مدیره اداره می شود و بعید است تراز مالی این باشگاه پرطرفدار مثبت باشد ضمن اینکه پرسپولیس نیز وزرشگاه اختصاصی ندارد.
6- فولاد خوزستان: با ثبات و بدون دغدغه این باشگاه صنعتی نیز از باشگاه هایی است که مشکل مالی ندارد و بازیکنان این تیم و کادر فنی آن فقط دغدغه فوتبال و نتایج آن را دارند و اینکه در جدول لیگ به رده های بالاتر برسند.فولاد ورزشگاه اختصاصی هم دارد.
7- مس کرمان: با امکانات و بدون مشکل مالی باشگاه مس نیز مشکل مالی ندارد و مدیران شرکت صنعت مس کرمان به خوبی از تیم فوتبال این باشگاه حمایت مالی می کنند هر چند شاید از رتبه تیم در جدول لیگ خیلی راضی نباشند.با این حال باشگاه مس از نظر امکانات مانند ورزشگاه نیز در شرایط مناسبی قرار دارد و مجموعه مس ورزشگاه هایی در اختیار دارد.
8- ملوان انزلی: مشکلات مالی حل شده تیم فوتبال ملوان نیز به لطف حمایت منطقه آزاد انزلی دیگر مشکلات مالی سال های گذشته را ندارد و شاید به همین دلیل است که نسبت به فصول گذشته موفق تر بوده و در رده هشتم قرار گرفته است.اما این باشگاه هنوز ورزشگاه اختصاصی ندارد.
9- نفت آبادان: پرطرفدار با مشکلات مالی تصور می شود تیم فوتبال نفت آبادان یکی از تیم های ثروتمند لیگ برتر باشد اما کاسمیرو سرمربی سابق و پرتغالی نفت بعد از شکست برابر پرسپولیس در اواخر سال 89از مشکلات مالی این باشگاه پرده بردار کرد؛ اینکه بازیکنان این تیم دغدغه مالی دارند و این تیم با مشکلات فراوانی روبه رو است شاید با تغییر مدیریت باشگاه این مسایل به حداقل برسد.نفت آبادان نیز از جمله تیم های پرطرفدار لیگ است.
10- صبای قم: گرفتار مشکلات مالی فراوان صبای قم بیشترین حاشیه و مشکلات مالی را دارد باشگاهی که در این فصل دو مدیرعامل عوض کرده است.در زمان مدیرعامل سابق بازیکنان تیم چند روزی به دلیل پرداخت نشدن حق وحقوشان حتی تمرین هم نکردند.مسئولان ورزش استان قم باید بیشتر به این تیم لیگ برتری بها بدهند تا این تیم در لیگ برتر بهتر نتیجه بگیرد.
11- سایپا: مجموعه ای با ثبات و بدون مشکل مالی سایپا مشکل مالی ندارد و بازیکنان این تیم هیچگونه دغدغه ای ندارند ولی با این حال کادر فنی این تیم نتوانسته انتظارات مدیران باشگاه را برآورده کند و نارنجی پوشان کرجی در رده یازدهم لیگ برتر قرار دارند.سایپا مجموعه ای با ثبات و با امکانات است.
12- راه آهن: دچار مشکلات مالی فراوان تیم فوتبال راه آهن با وجود اینکه از سوی یکی از وزارتخانه ها به طور غیر مستقیم حمایت می شود اما از نظر مالی دچار مشکلات شدید مالی است.بازیکنان این تیم در روزهای آخر سال 89 چند روزی به دلیل پرداخت نشدن پولشان تمرین نکردند و در نهایت با پا درمیانی و پرداخت بخشی از طلب بازیکنان مشکلات به طور موقت حل شد اما مهدی تارتار در یکی از آخرین گفت و گوهای رسانه ای خود از مسئولان التماس کرد که مشکلات مالی این تیم را حل کنند.
13- نفت تهران: بدون مشکل مالی و البته بلاتکلیف این تیم مشکل مالی ندارد ولی خبر ناگهانی انتقال این تیم به اراک بازیکنان این تیم را شوکه کرد.با این حال هنوز وضعیت ماندن یا رفتن تیم نفت تهران به اراک در هاله ای از ابهام قراردارد ضمن اینکه این تیم در خطر سقوط به دسته یک نیز هست.
14- شاهین بوشهر: پرطرفدار و بی پول شاهین با وجود طرفداران فراوانی که دارد اما دچار مشکلات مالی شدیدی است و تقریبا هر از گاهی اخبار مربوط به بی پولی این باشگاه منتشر می شود و حتی در سال 89 مدیرعامل باشگاه از احتمال کناره گیری شاهین از لیگ برتر به دلیل مشکلات مالی خبر داد.با این حال رئیس جمهور محترم در سفر به این استان وعده داد مشکلات مالی باشگاه شاهین حل خواهد شد.مسئولان باشگاه نیز در انتظار اجرایی شدن این وعده هستند.شاهین از جمله تیم های پرطرفدار محسوب می شود.
15- شهرداری تبریز: بدون مشکل مالی کم تجربه شهرداری تبریز اولین فصل حضورش را در لیگ برتر تجربه می کند ولی شرایط خوبی در لیگ برتر ندارد وخطر سقوط مجدد به لیگ دسته یک این تیم را تهدید می کند با این وجود شهرداری مشکلات مالی ندارد.
16- پیکان قزوین: مشکل کاهش بودجه تیم فوتبال پیکان قزوین فقط در استان قزوین مسابقه می دهد اگرچه این تیم مشکلات مالی ندارد اما مدیران این باشگاه از کاهش بودجه تیم فوتبال گلایه مند هستند.آنها معتقدند اگر پول بیشتری در ابتدای فصل در اختیار داشتند قطعا اکنون در خطر سقوط به دسته اول نبودند و می توانستند بازیکنان بهتری را جذب کنند.پیکان در تهران ورزشگاه اختصاصی هم دارد اما در استان قزوین به میدان می رود!
17- پاس همدان: با مشکلات مالی در خطر سقوط استان همدان نیز مانند استان قم در لیگ برتر تیمداری می کند و تیم پاس نیز مشکلات مالی دارد اما دغدغه اصلی مدیران کنونی باشگاه مشکلات مالی نیست آنها می خواهند با مدیرعامل و سرمربی جدیدشان این تیم ریشه دار و قدیمی را در لیگ برتر نگه دارند.پاس زمانی در تهران هم ورزشگاه و هم یک روزنامه و خبرگزاری اختصاصی داشت اما امروز در استان همدان است.
18- استیل آذین: آرزوهای برباد رفته مالک پولدار استیل آذین تنها تیم خصوصی به معنای واقعی در لیگ برتر است و مالک متمول باشگاه نیز ظاهرا مشکل مالی ندارد اما با وجود تمام هزینه هایی که برای تیمش کرده و ستاره های اسم و رسم داری که خرید نتوانست به رویایش که قهرمانی در لیگ برتر بود برسد و حتی اکنون در حال سقوط به دسته اول است.البته مدیر عامل سابق این باشگاه امیر مهریزی نیز پرده از مشکلات مالی باشگاه برداشت و اینکه او چک های برگشتی حسین هدایتی را از بین بازیکنان جمع کرده است.
استیل آذین تنها تیمی است در لیگ برتر ایران که در یک فصل سه مدیرعامل و سه مربی عوض کرده است.این تیم در ابتدای حضورش در لیگ برتر مدعی بود که الگوی مناسبی برای خصوصی سازی در باشگاه های ایران خواهد بود اما اکنون نشان داده که بخش خصوصی نیز در تیمداری و باشگاه داری در فوتبال ایران بسیار بی تجربه است و این بخش باید از مدیران با تجربه استفاده کند تا فوتبال ایران بتواند به معنای واقعی مستقل و در آمدزا شود.