این بار اما تب فوتبال در کشورمان جور دیگری بالا می‌رود، عجیب و البته متفاوت. با نزدیک شدن به مسابقات جام ملت‌ها پیش‌بینی در مورد عملکرد قطبی و شاگردانش آنقدر با هم فاصله دارد که نمی‌توان به نتیجه مشخص دست یافت.
ناکامی تیم ملی فوتبال کشورمان در راه رسیدن به جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی از یک سو و 35 سال انتظار برای کسب عنوان قهرمانی جام ملت‌های آسیا از سوی دیگر سبب شده تا مسابقات پیش روی تیم ملی در دوحه قطر از حساسیت خاصی برخوردار باشد.
این بار اما تب فوتبال در کشورمان جور دیگری بالا می‌رود، عجیب و البته متفاوت. با نزدیک شدن به مسابقات جام ملت‌ها پیش‌بینی در مورد عملکرد قطبی و شاگردانش آنقدر با هم فاصله دارد که نمی‌توان به نتیجه مشخص دست یافت.
بعضی‌ها از اوج خوشبینی به همان تب معروف فوتبال ما مبتلا شدند و عده‌ای دیگر از اوج بدبینی و گاهی مشکل شخصی با سرمربی، تب سرد را تجربه می‌کنند، آنقدر که حتی بدشان نمی‌آید تیم ملی کشورشان در این مسابقات ناکام بماند. با این اوصاف به نظر شما انتظار منطقی از این تیم چیست؟ از تیمی که برای جبران مافات به دوحه رفته تا وعده مسوولان فدراسیون را تحقق بخشد. در این گزارش برآنیم تا نگاهی به فاصله بین پیش‌بینی‌ها بیندازیم و درنهایت به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش‌ها باشیم.
سرمربی‌ای که دیگر قول نداد
بدون شک افشین قطبی با خوشبینی به کارش در تیم ملی ادامه داد تا به قول خودش ماموریت نیمه‌تمام در ایران را با قهرمانی در جام ملت‌های آسیا جبران کند. او حتی بارها به خاطر وعده‌هایش که بر پایه همان خوشبینی بود مورد انتقاد قرار گرفت و عاقبت به جایی رسید که گفت «قول قهرمانی نمی‌دهم». این جمله را شاید بتوان به حساب ترس قطبی از ناکامی احتمالی در جام ملت‌ها گذاشت، اما روان‌شناسان دلیل دیگری برای آن بر می‌شمارند: تحلیل رفتن انگیزه و خواست افشین قطبی.
رحیم فرهادی، روان‌شناس و آسیب‌شناس اجتماعی در مورد این موضوع به «جام‌جم» می‌گوید: فراز و فرود را در گفته‌های سرمربی تیم ملی از ابتدای حضورش تا حالا که به پایان خط می‌رسد می‌توان دید. در این میان رفتار مسوولان فدراسیون و دلزدگی علاقه‌مندان بر فوتبال تاثیر چشمگیری داشت. امیدوارم این کاهش انگیزه دردسرساز نشود. او در ایران دریافت که قول دادن خطرناک است، پس این عادت را ترک کرد. از سویی این ترک عادت نوعی نگاه منطقی در رفتار سرمربی تیم ملی است که مثبت تلقی می‌شود.
در هر صورت افشین قطبی به عنوان شخص اول کادر فنی با نگاه مثبت عازم قطر شده است. او که وعده داده تمام تلاش خود را به کار بگیرد تا با موفقیت تیم ملی را ترک کند در نهایت نگران بازگشت به ایران و پاسخگویی در مورد تیم ملی نیست، چون پس از جام ملت‌ها راهی ژاپن می‌شود تا تیم جدیدش شیمیزورا همراهی کند.
خوشبین‌ها در فدراسیون فوتبال
هر چه به شروع مسابقات جام ملت‌ها نزدیک‌تر می‌شویم علی کفاشیان به عنوان رئیس فدراسیون، پیش‌بینی‌های بهتری از جام ملت‌ها برای ایران دارد. او که چندی پیش اعلام کرده بود هدف ما حضور تیم ملی کشورمان در فینال جام ملت‌هاست حالا امیدوار است که حتی قهرمان هم بشویم. کفاشیان می‌گوید تمام تیم‌ها برای نشان دادن توانایی‌هایشان به قطر می‌آیند، اما ما توانایی کسب موفقیت را داریم و اگر تیم ملی مثل بازی چین و کره (دیدارهای تدارکاتی) باشد مطمئن باشید می‌توانیم حتی قهرمان شویم.
اگر کفاشیان به خاطر بیاورد که پیش‌بینی کرده بود تیم امید در فینال مسابقات فوتبال گوانگجو نیز حضور می‌یابد، حالا با احتیاط بیشتری باید این کار را انجام می‌داد. کفاشیان و سایر مسوولان فدراسیون فوتبال را باید جزو دسته‌ای بدانیم که احتمال موفقیت و قهرمانی تیم ملی را بسیار بالا می‌‌دانند و خوشبین هستند.
پیش‌بینی‌های مغرضانه
اما نظرات متفاوت دیگری هم وجود دارند، مثلا میلاد زنیدپور که نامش در فهرست نهایی تیم ملی قرار نگرفت برای این تیم از صمیم قلب آرزوی موفقیت می‌کند، اما برای افشین قطبی نه. ظاهرا زنیدپور فراموش کرده در حال حاضر قطبی سرمربی همین تیم است و اگر قرار است تیم ملی موفقیتی داشته باشد به نام قطبی هم ثبت می‌شود.
اما از همه عجیب‌تر، نظرات و پیش‌بینی کسی است که 13سال پیش به لطف درخشش در یک دیدار عجیب، غزال تیزپای فوتبال ما لقب گرفته است. خداداد عزیزی در گفت‌وگویی پیش‌بینی کرده تیم ملی فوتبال کشورمان از گروه مقدماتی حذف می‌شود. تا اینجای کار مشکلی نیست. به‌هرحال هر کس آزاد است نظر شخصی‌اش را بگوید، اما موضوع وقتی سوال‌برانگیز می‌شود که خداداد ادامه می‌دهد: به فرض ما از گروهمان بالا بیاییم و قهرمان هم بشویم، به نظرم خیلی نامردی است که ژاپن با آن همه برنامه‌ریزی و امکانات قهرمان نشود و ما با این وضعیت و سرمربی قهرمان شویم.
نکته: فاصله پیش‌بینی‌ها در مورد عملکرد تیم‌ملی در دوحه خیلی زیاد است؛ گاهی خیلی خوشبینانه و گاهی کاملا بدبینانه، اما انتظار منطقی از قطبی و شاگردانش چیست؟
او که ظاهرا فراموش کرده در بازی تاریخی 8 آذر 76، که ایران بر استرالیا غلبه کرد پیروزی با آن همه موقعیت و فرصت حق چه تیمی بود، آشکارا مشکل شخصی با قطبی را در پیش‌بینی‌اش منظور کرده وگرنه چه کسی است که نداند تیم ملی ما نه امروز که سال‌های سال است دل به اتفاقات فوتبال و معجزه خوش کرده و راهیابی تیم ملی ما به جام جهانی 98 فرانسه مصداقی از همین ادعاست؛ معجزه‌ای که شاید از مردان آن روز تیم ملی برای هواداران فوتبال درست یا نادرست اسطوره ساخت و چه نامردی بزرگی است اگر اسطوره بدش نیاید که تیم ملی کشورش ناکام بماند!
این روزها مثل خداداد عزیزی شاید کم نباشند؛ کسانی که به دلایل مختلف از حالا برای قبری که در آن مرده‌ای نیست گریه می‌کنند. این چیزی غیر از بدبینی محض است؟
طرفداری منطقی از تیم ملی
اما نگاه منطقی هم داریم، مثل محمدرضا زادمهر که صحبت‌هایش را در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم در مورد تیم ملی این‌گونه آغاز می‌کند: انتظار مردم از تیم ملی در آستانه هر مسابقه‌ای باید به گونه‌ای باشد که به تیم روحیه بدهد، تفکری که باعث حمایت از تیم شود و آن را از حاشیه‌ها دور نگه دارد. انتظارها همیشه به واسطه علاقه مردم به فوتبال بالاست، اما باید به بضاعت هم نگاه کنیم. مردم ما فوتبال را خوب می‌فهمند و حتی آن را کارشناسی می‌کنند. اگر این تیم هر چه در توان دارد بگذارد شک نکنید اگر قهرمان هم نشویم مردم این تیم را تشویق می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: به نظر من باید کمی صبر داشت. با اولین بازی مقابل عراق بهتر می‌توان درباره این تیم قضاوت کرد. فعلا فدراسیون باید حاشیه‌های اطراف تیم ملی را کم و مهم‌تر از همه مردم و رسانه‌ها را با تیم ملی همراه کند. همیشه شور و هیجان مردم به این تیم انگیزه داده و این بار هم چنین اتفاقی باید رخ بدهد.
امیدوار و واقع‌بین
محمدرضا کربکندی در گفت‌وگو با «جام‌جم» تصریح می‌کند: آرزوی همه ما موفقیت تیم ملی است، چون جامعه فوتبال بعد از مدت‌ها ناکامی در رده‌های مختلف سنی به این موفقیت نیاز دارد؛ اما در مورد این‌که چه توقعی از این تیم باید داشته باشیم بهتر است منطقی پاسخ بدهیم. حقیقت این است که باید سطح انتظار مردم را با واقعیت هماهنگ کنیم. ژاپن، چین، کره‌جنوبی، عربستان و استرالیا بیکار ننشستند و مدت‌هاست برای این مسابقات زحمت کشیدند. تیم ما هم اگر می‌خواهد مدعی باشد باید نامش بین همین مدعیان قرار بگیرد و از هیچ نامی نترسد. بضاعت فردی خوبی داریم، اما اگر بدون حاشیه باشیم می‌توانیم به اتفاقات فوتبال چشم ببندیم. این چیزی است که دلمان می‌خواهد اما ممکن است به خاطر ضعف در برنامه‌ریزی‌ها، خلاف آن رقم بخورد، پس باید منتظر باشیم و واقع‌بینانه برخورد کنیم.
تحلیل سایت فیفا از حضور ایران در جام ملت‌ها
سایت فیفا نیز در تحلیلی به بررسی وضعیت ایران در جام ملت‌ها پرداخته است. این سایت با عنوان «قطبی به دنبال بازگشت ایرانیان به روزهای باشکوه» عملکرد وی در تیم ملی کشورمان را ارزیابی کرده است. در این مطلب آمده است قطبی 46 ساله قصد دارد با رساندن ایران به قهرمانی جام‌ملت‌های آسیا به کار 2 ساله‌اش در تیم ملی این کشور پایان دهد.
و سرانجام این‌که قطبی در گفت‌وگو با سایت فیفا گفته است: تیم ملی به تمام ایرانیان تعلق دارد و من بر این باورم که موفقیت ما شور، نشاط، احساس غرور و افتخار را در میان مردم ایران زنده می‌کند.
این بار اما تب فوتبال در کشورمان جور دیگری بالا می‌رود، عجیب و البته متفاوت. با نزدیک شدن به مسابقات جام ملت‌ها پیش‌بینی در مورد عملکرد قطبی و شاگردانش آنقدر با هم فاصله دارد که نمی‌توان به نتیجه مشخص دست یافت.
بعضی‌ها از اوج خوشبینی به همان تب معروف فوتبال ما مبتلا شدند و عده‌ای دیگر از اوج بدبینی و گاهی مشکل شخصی با سرمربی، تب سرد را تجربه می‌کنند، آنقدر که حتی بدشان نمی‌آید تیم ملی کشورشان در این مسابقات ناکام بماند. با این اوصاف به نظر شما انتظار منطقی از این تیم چیست؟ از تیمی که برای جبران مافات به دوحه رفته تا وعده مسوولان فدراسیون را تحقق بخشد. در این گزارش برآنیم تا نگاهی به فاصله بین پیش‌بینی‌ها بیندازیم و درنهایت به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش‌ها باشیم.
سرمربی‌ای که دیگر قول نداد
بدون شک افشین قطبی با خوشبینی به کارش در تیم ملی ادامه داد تا به قول خودش ماموریت نیمه‌تمام در ایران را با قهرمانی در جام ملت‌های آسیا جبران کند. او حتی بارها به خاطر وعده‌هایش که بر پایه همان خوشبینی بود مورد انتقاد قرار گرفت و عاقبت به جایی رسید که گفت «قول قهرمانی نمی‌دهم». این جمله را شاید بتوان به حساب ترس قطبی از ناکامی احتمالی در جام ملت‌ها گذاشت، اما روان‌شناسان دلیل دیگری برای آن بر می‌شمارند: تحلیل رفتن انگیزه و خواست افشین قطبی.
رحیم فرهادی، روان‌شناس و آسیب‌شناس اجتماعی در مورد این موضوع به «جام‌جم» می‌گوید: فراز و فرود را در گفته‌های سرمربی تیم ملی از ابتدای حضورش تا حالا که به پایان خط می‌رسد می‌توان دید. در این میان رفتار مسوولان فدراسیون و دلزدگی علاقه‌مندان بر فوتبال تاثیر چشمگیری داشت. امیدوارم این کاهش انگیزه دردسرساز نشود. او در ایران دریافت که قول دادن خطرناک است، پس این عادت را ترک کرد. از سویی این ترک عادت نوعی نگاه منطقی در رفتار سرمربی تیم ملی است که مثبت تلقی می‌شود.
در هر صورت افشین قطبی به عنوان شخص اول کادر فنی با نگاه مثبت عازم قطر شده است. او که وعده داده تمام تلاش خود را به کار بگیرد تا با موفقیت تیم ملی را ترک کند در نهایت نگران بازگشت به ایران و پاسخگویی در مورد تیم ملی نیست، چون پس از جام ملت‌ها راهی ژاپن می‌شود تا تیم جدیدش شیمیزورا همراهی کند.
خوشبین‌ها در فدراسیون فوتبال
هر چه به شروع مسابقات جام ملت‌ها نزدیک‌تر می‌شویم علی کفاشیان به عنوان رئیس فدراسیون، پیش‌بینی‌های بهتری از جام ملت‌ها برای ایران دارد. او که چندی پیش اعلام کرده بود هدف ما حضور تیم ملی کشورمان در فینال جام ملت‌هاست حالا امیدوار است که حتی قهرمان هم بشویم. کفاشیان می‌گوید تمام تیم‌ها برای نشان دادن توانایی‌هایشان به قطر می‌آیند، اما ما توانایی کسب موفقیت را داریم و اگر تیم ملی مثل بازی چین و کره (دیدارهای تدارکاتی) باشد مطمئن باشید می‌توانیم حتی قهرمان شویم.
اگر کفاشیان به خاطر بیاورد که پیش‌بینی کرده بود تیم امید در فینال مسابقات فوتبال گوانگجو نیز حضور می‌یابد، حالا با احتیاط بیشتری باید این کار را انجام می‌داد. کفاشیان و سایر مسوولان فدراسیون فوتبال را باید جزو دسته‌ای بدانیم که احتمال موفقیت و قهرمانی تیم ملی را بسیار بالا می‌‌دانند و خوشبین هستند.
پیش‌بینی‌های مغرضانه
اما نظرات متفاوت دیگری هم وجود دارند، مثلا میلاد زنیدپور که نامش در فهرست نهایی تیم ملی قرار نگرفت برای این تیم از صمیم قلب آرزوی موفقیت می‌کند، اما برای افشین قطبی نه. ظاهرا زنیدپور فراموش کرده در حال حاضر قطبی سرمربی همین تیم است و اگر قرار است تیم ملی موفقیتی داشته باشد به نام قطبی هم ثبت می‌شود.
اما از همه عجیب‌تر، نظرات و پیش‌بینی کسی است که 13سال پیش به لطف درخشش در یک دیدار عجیب، غزال تیزپای فوتبال ما لقب گرفته است. خداداد عزیزی در گفت‌وگویی پیش‌بینی کرده تیم ملی فوتبال کشورمان از گروه مقدماتی حذف می‌شود. تا اینجای کار مشکلی نیست. به‌هرحال هر کس آزاد است نظر شخصی‌اش را بگوید، اما موضوع وقتی سوال‌برانگیز می‌شود که خداداد ادامه می‌دهد: به فرض ما از گروهمان بالا بیاییم و قهرمان هم بشویم، به نظرم خیلی نامردی است که ژاپن با آن همه برنامه‌ریزی و امکانات قهرمان نشود و ما با این وضعیت و سرمربی قهرمان شویم.
نکته: فاصله پیش‌بینی‌ها در مورد عملکرد تیم‌ملی در دوحه خیلی زیاد است؛ گاهی خیلی خوشبینانه و گاهی کاملا بدبینانه، اما انتظار منطقی از قطبی و شاگردانش چیست؟
او که ظاهرا فراموش کرده در بازی تاریخی 8 آذر 76، که ایران بر استرالیا غلبه کرد پیروزی با آن همه موقعیت و فرصت حق چه تیمی بود، آشکارا مشکل شخصی با قطبی را در پیش‌بینی‌اش منظور کرده وگرنه چه کسی است که نداند تیم ملی ما نه امروز که سال‌های سال است دل به اتفاقات فوتبال و معجزه خوش کرده و راهیابی تیم ملی ما به جام جهانی 98 فرانسه مصداقی از همین ادعاست؛ معجزه‌ای که شاید از مردان آن روز تیم ملی برای هواداران فوتبال درست یا نادرست اسطوره ساخت و چه نامردی بزرگی است اگر اسطوره بدش نیاید که تیم ملی کشورش ناکام بماند!
این روزها مثل خداداد عزیزی شاید کم نباشند؛ کسانی که به دلایل مختلف از حالا برای قبری که در آن مرده‌ای نیست گریه می‌کنند. این چیزی غیر از بدبینی محض است؟
طرفداری منطقی از تیم ملی
اما نگاه منطقی هم داریم، مثل محمدرضا زادمهر که صحبت‌هایش را در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم در مورد تیم ملی این‌گونه آغاز می‌کند: انتظار مردم از تیم ملی در آستانه هر مسابقه‌ای باید به گونه‌ای باشد که به تیم روحیه بدهد، تفکری که باعث حمایت از تیم شود و آن را از حاشیه‌ها دور نگه دارد. انتظارها همیشه به واسطه علاقه مردم به فوتبال بالاست، اما باید به بضاعت هم نگاه کنیم. مردم ما فوتبال را خوب می‌فهمند و حتی آن را کارشناسی می‌کنند. اگر این تیم هر چه در توان دارد بگذارد شک نکنید اگر قهرمان هم نشویم مردم این تیم را تشویق می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: به نظر من باید کمی صبر داشت. با اولین بازی مقابل عراق بهتر می‌توان درباره این تیم قضاوت کرد. فعلا فدراسیون باید حاشیه‌های اطراف تیم ملی را کم و مهم‌تر از همه مردم و رسانه‌ها را با تیم ملی همراه کند. همیشه شور و هیجان مردم به این تیم انگیزه داده و این بار هم چنین اتفاقی باید رخ بدهد.
امیدوار و واقع‌بین
محمدرضا کربکندی در گفت‌وگو با «جام‌جم» تصریح می‌کند: آرزوی همه ما موفقیت تیم ملی است، چون جامعه فوتبال بعد از مدت‌ها ناکامی در رده‌های مختلف سنی به این موفقیت نیاز دارد؛ اما در مورد این‌که چه توقعی از این تیم باید داشته باشیم بهتر است منطقی پاسخ بدهیم. حقیقت این است که باید سطح انتظار مردم را با واقعیت هماهنگ کنیم. ژاپن، چین، کره‌جنوبی، عربستان و استرالیا بیکار ننشستند و مدت‌هاست برای این مسابقات زحمت کشیدند. تیم ما هم اگر می‌خواهد مدعی باشد باید نامش بین همین مدعیان قرار بگیرد و از هیچ نامی نترسد. بضاعت فردی خوبی داریم، اما اگر بدون حاشیه باشیم می‌توانیم به اتفاقات فوتبال چشم ببندیم. این چیزی است که دلمان می‌خواهد اما ممکن است به خاطر ضعف در برنامه‌ریزی‌ها، خلاف آن رقم بخورد، پس باید منتظر باشیم و واقع‌بینانه برخورد کنیم.
تحلیل سایت فیفا از حضور ایران در جام ملت‌ها
سایت فیفا نیز در تحلیلی به بررسی وضعیت ایران در جام ملت‌ها پرداخته است. این سایت با عنوان «قطبی به دنبال بازگشت ایرانیان به روزهای باشکوه» عملکرد وی در تیم ملی کشورمان را ارزیابی کرده است. در این مطلب آمده است قطبی 46 ساله قصد دارد با رساندن ایران به قهرمانی جام‌ملت‌های آسیا به کار 2 ساله‌اش در تیم ملی این کشور پایان دهد.
و سرانجام این‌که قطبی در گفت‌وگو با سایت فیفا گفته است: تیم ملی به تمام ایرانیان تعلق دارد و من بر این باورم که موفقیت ما شور، نشاط، احساس غرور و افتخار را در میان مردم ایران زنده می‌کند.