با انتشار خبری مبنی بر تعطیلی دو بانک تات و گردشگری روند نظارت بر بانک‌های خصوص وارد فاز تازه‌ای شده است. سازمان بازرسی کل کشور طی مکاتبه‌ای با بانک مرکزی خواستار تعطیلی دو بانک تات و گردشگری شده است و تغییر در سهامداران یا هیات مدیره را کافی نمی‌داند.
بر اساس آنچه در خبر مربوط به سرنوشت دو بانک بخش خصوصی آمده است سازمان بازرسی برای تعطیلی بانک‌های تات و گردشگری دو پیشنهاد مطرح کرده که گزینه نخست وارد کردن این دو بانک به بورس و تغییر سهامداران است و راه حل پیشنهادی دوم هم لغو مجوز این دو بانک و سپردن دارایی و دیون آن‌ها به یکی از بانک‌های رسمی موجود است. در ادامه این خبر هم آمده است: «از آنجا که سازمان بازرسی کل کشور راه اول را مبنایی و اصولی نمی‌داند و آن را شروع فساد جدیدی قلمداد می‌کند بر راه دوم اصرار می‌ورزد زیرا معتقد است از این طریق اولا با انتقال حساب‌های مردم به بانک جدید برای آنان مشکلی فراهم نمی‌شود و ثانیا یکی از اعتراضات دستگاه‌های نظارتی به بانک تات، سهامداری یک شرکت دولتی است.»
در میان دو بانک بخش خصوصی که فعالیت آن‌ها در آینده‌ای نزدیک با مشکل مواجه شده است به نظر می‌رسد بانک تات با حواشی بیشتری روبرو باشد. بانکی که ساختمان مرکزی آن در پایین میدان آرژانتین درونی متفاوت از بیرون خود دارد.
موسس بانک تات کیست؟
در میان دو بانک بخش خصوصی که فعالیت آن‌ها در آینده‌ای نزدیک با مشکل مواجه شده است به نظر می‌رسد بانک تات با حواشی بیشتری روبرو باشد. بانکی که ساختمان مرکزی آن در پایین میدان آرژانتین درونی متفاوت از بیرون خود دارد.
موسس بانک تات کیست؟
علی انصاری، موسس بانک تات یکی از سرمایه‌داران سر‌شناس ایران شده است. نزدیکان او نقل می‌کنند که پدر او در بازار تهران دهه 40 حضوری فعال داشته است ولی هیچ‌کدام از قدیمی‌های بازار تهران کلام این گروه را تایید نمی‌کنند. علی انصاری به سمت فعالیت‌های ساختمانی می‌رود. نقل می‌کنند که اولین دفتر خود را در محله شاد‌آباد تهران تاسیس کرده بود. این بخش از بازار تهران به سرای آهن‌فروشان معروف است. او در همین منطقه ساختمان بهاران 1 و 2 را تاسیس کرد. این مجموعه تا دهه 70 نامی چندان مهم در اقتصاد ایران نبود ولی پس از پایان جنگ و همزمان با دوران رونق صنعت ساختمان، علی انصاری هم به «بساز و بفروشی» روی آورد. او در همین دوران از راه نوسانات بازار مسکن، ثروتی کم‌نظیر به دست آورد.
علی انصاری در این دوران بخت آشنایی با واعظ آشتیانی یکی از اعضای موتلفه اسلامی و همچنین معاون وزیر صنایع در دولت نهم را هم به‌دست آورد. این آشنایی برای هردو منشأ خیر شد. واعظ آشتیانی، انصاری را به هیات مدیره باشگاه ورزشی استقلال تهران می‌برد تا شاید ثروت او کمی هم به یاری ورزش بیاید.
انصاری همزمان رئیس انجمن مبلمان و دکوراسیون ایران و همچنین فدراسیون دوچرخه‌سواری هم شده بود که به‌طور حتم عنوان دوم را مدیون آشنایی با واعظ آشتیانی بود. او در بازارآهن غرب تهران، بازار مبل ایران، کارخانجات لوله و پروفیل تهران، کارخانجات تولیدی و صنعتی خوشخواب نوین و همچنین بازار موبایل ایران را به لیست اموال خود اضافه کرده بود. گروه سرمایه‌گذاری «تات» در همین دوران تاسیس شد. گروه تات هنگامی که فعالیت‌های خود را کلید زد به شدت در حوزه ساختمان متمرکز بود، همان صنعتی که انصاری را سرمایه‌داری بزرگ ساخته بود.
همزمان مدیران گروه تات به دعوت گروهی از افراد صاحب‌نام سیاسی و اقتصادی ایده راه‌اندازی بانک را به انصاری ارائه کردند. علی انصاری نیز به سرعت چنین پیشنهادی را پذیرفت. اینگونه گروه سرمایه‌گذاری تات سعی کرد تا جمعی از مدیران نامدار بانکی را گرد خود جمع کند. اولین گزینه برای سرمایه‌داران تات «جلال رسول‌اف» بود. او پیش از آنکه به این گروه افزوده شود، بانک کشاورزی را مدیریت کرده بود و همچنین بانک «کارآفرین» و «اقتصادنوین» هم با ایده‌های او تاسیس و اداره شده بودند.
رسول‌اف شاخص‌ترین چهره بانکی ایران به شمار می‌آید. او هم برای ادامه کار خود به سرعت به سراغ «بهاءالدین‌هاشمی» مدیرعامل سابق بانک صادرات رفت. هاشمی در دسته مدیران برجسته اجرایی بانکی کشور بود که در دهه 50 فعالیت‌های مالی را آموخته بود. هاشمی در بانک صادرات تمامی مراحل مدیریتی را طی کرده بود. از مسوول واحد ارزی گرفته تا مدیرعامل بانک صادرات همگی سابقه‌های او به حساب می‌آمدند. هاشمی طی سال‌های بسیارمدیریت خود کار‌شناسی ارشد مدیریت اجرایی را هم برمدرک کار‌شناسی مدیریت افزود.
رسول‌اف و‌هاشمی در کنار هم پایه‌های بانک «تات» را گذاشتند. نام بانک را علی انصاری انتخاب کرده بود. او خود از قوم «تات» بود و چنین نامی را برای بانک هم مناسب می‌دید. اما‌هاشمی و رسول‌اف به‌اندازه کافی تجربه مدیریت‌اندوخته بودند که بدانند نامی قومی دردسرهایی سیاسی به همراه دارد. از همین روی آنان برای «تات» قبایی دیگر هم ساختند: «تجربه، اعتماد، توسعه» شعار بانک تات، پس از نامگذاری بانک تولید شد. اینگونه تات نامش به عنوان اولین بانک ایرانی به ثبت رسید که برگرفته از منطقه‌ای جغرافیایی بود.
دو مدیربانکی کشور تجربه سیاسی هم کم نداشتند. این دو، روز هشتم از هشتمین ماه سال 88 را برای تاسیس بانک انتخاب کردند تا در جوار بارگاه امام هشتم در مشهد، بانک تات به عنوان هشتمین بانک خصوصی کشوراعلام حضور رسمی کند. علی انصاری، هاشمی و رسول‌اف اینگونه بانکی تازه تاسیس کردند. در ماه‌های نخست سال جاری و پس از انتشار اخباری در رابطه با وابستگی جریان انحرافی به بانک تات ناگهان هاشمی از مدیر عاملی بانک تات کنار گذاشته شد و فرمان مدیریت این بانک بخش خوصی به دست رسول اف اصلاح طلب افتاد. مدیران این بانک چندان علاقه‌ای به بیان شیوه فعالیت‌های بانک ندارد ولی روایت‌ها نشان می‌دهد که تات همچنان در فعالیت‌های ساختمانی فعال است. در ماه‌های گذشته برخی اخبار از رسانه‌های مختلف در رابطه با وابستگی این بانک با جریان انحرافی انتشار پیدا کرده است.
داستان بانک گردشگری
اما از داستان بانک تات که بگذریم، بر اساس برخی شنیده‌ها ردپای رسول اف، مدیر عامل کنونی بانک تات در راه اندازی دیگر بانک بخش خصوصی که شنیده می‌شود در مکاتبه میان سازمان بازررسی و بانک مرکزی باید به فعالیت خود خاتمه دهد- بانک گردشگری- نیز دیده می‌شود.
رسول‌اف به همراه حسین عبده تبریزی، دبیرکل سابق بورس و عضو تیم موسس بانک اقتصادنوین حتی در راه‌اندازی بانک «گردشگری» هم فعال بودند. گروهی روایت می‌کنند این بانک به تیم اسفندیاررحیم مشایی تعلق دارد.
این موضوع هنگامی قوت گرفت که اعضای هیات مدیره بانک معرفی شدند. تمامی اعضای هیات‌مدیره بانک گردشگری در دسته مدیران بلندپایه سابق سازمان گردشگری بودند. در صدر آنان نیز «مهدی جهانگیری» معاون اسفندیار رحیم‌مشایی در سازمان گردشگری حضور دارد. او برادر کوچک‌تر «اسحاق جهانگیری» وزیرصنایع و معادن دولت هفتم و هشتم است. بانک گردشگری پیش از آنکه به بانک بدل شود، در پایان دهه 60 از سوی گروهی از مدیران اجرایی و اقتصادی کشور با عنوان موسسه مالی توسعه تاسیس شده بود. اما در شرایطی که اعلام می‌شود بانک گردشگری وابستگی به مشایی و سازمان گردشگری ندارد اطلاعات رسمی نشان می‌دهد «شرکت سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی و گردشگری ایران - سمگا» 60درصد از سهام دو هزار میلیارد ریالی بانک را در اختیار دارد.
حتی سایت بانک خبر می‌دهد سهامداران بانک گردشگری همان موسسان هلدینگ گردشگری سمگا‌نند. این گروه را اعضای اتحادیه هتلداران، جامعه تورگردانان، جامعه راهنمایان، انجمن سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری، شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری و سایر دست‌اندرکاران صنعت گردشگری - در کنار سایر مالکان صنایع و کسب‌وکار‌ها - منابع مالی همراهی می‌کنند. 30درصد سهام این بانک به همان تیم اولیه اختصاص دارد که به‌شدت به بقایی معاون اجرایی رئیس‌جمهور و سازمان گردشگری نزدیک بوده‌اند.
بقایی خود در دسته همراهان اسفندیاررحیم مشایی قرار دارد. 15درصد دیگر سهام بانک هم از سوی دو شرکت انبوه‌ساز خریداری شده است. به این ترتیب بانک گردشگری هم وارد کارزار شرکت‌های ساختمانی می‌شود. بانک گردشگری تنها 90 روز پس از تاسیس 30 شعبه در کشور راه‌اندازی کرد و تا پایان سال 90 قصد دارد تعداد شعبات خود را به عدد 120 برساند. در میان تیم اصلی بانک نام علی زیرک‌نژاد بیش از دیگران جالب توجه است. او مدیریت شرکت ایفیک هولدینگ آ. گ ایهاگ دوسلدرف را برعهده دارد. برخی نهادهای نزدیک به بانک روایت می‌کنند او در دسته ایرانیانی جایی می‌گیرد که در همایش پرحاشیه «ایرانیان» حضور فعال داشته است...