در دنیای فوتبال بازیکنان بزرگی بوده اند که با زدن برچسب تعصب بر نام خود مدت های مدیدی برای تیم خود بازی کرده اند و در میان هواداران آن تیم جایگاه ویژه ای کسب کرده اند. اما در فوتبال سال های اخیر ایران تعصب، مهره گمشده بازیکنانی شده که پول را جایگزین آن کرده اند.
خلاء وجود تعصب در بازیکنان فوتبال و گرایش به مادی گرایی نیز یکی از عواملی است که در سال های اخیر موجب به وجود آمدن ناکامی های متعدد شده است. در گذشته ای نه چندان دور برای پوشیدن پیراهن های دو تیم پرطرفدار پایتخت بهترین بازیکنان حاضر بودند که همه زندگی شان را بدهند تا در این تیم ها فقط روی نیمکت بنشیند، اما در حال حاضر وضعیت طوری شده که برای حضور در این دو تیم شرایط مالی از سوی بازیکنان تعیین می شود.
این در حالی است که یکی از مهمترین عوامل عدم وجود تعصب در بازیکنان حال حاضر ایران، خروج فوتبال از حالت دو قطبی و سرازیر شدن پول شرکت های صنعتی به تیم های باشگاهی بود. اما پولی که اینگونه وارد فوتبال بشود، نه تنها به این ورزش ضربه می زند بلکه کاهش تعصب باشگاهی که منجر به کاهش تعصب ملی می شود را به بار خواهد آورد.
با حرفه ای شدن فوتبال در ایران و آغاز لیگ برتر اولین موضوعی که به سمت حرفه ای شدن رفت پول هایی بود که به بازیکنان پرداخت می شد و با استارت خوردن لیگ حرفه ای قیمت بازیکنان هم کم کم بالا رفت و سال به سال بیشتر شد تا جایی که در حال حاضر بازیکنان مطرح با قراردادهایی نجومی تیم های خود را انتخاب می کنند. این در حالی است که پیدایش فوتبال در ایران ابتدا به عنوان یک ورزش کاملا آماتوری بود که حتی بهترین های فوتبال ایران با پرداخت شهریه و پول البسه مشغول به بازی بودند. تا جایی که زنده یاد حسین مبشر رئیس فدراسیون فوتبال در 50 سال پیش با دست های خود لباس های شاگردان ملی پوش خود را می شست.
چرا که در آن زمان پولی در کار نبود و فوتبال یک عشق به معنای واقعی برای بازیکنان محسوب می شد. اما امروز بلافاصله بعد از تلاش مسئولان برای خارج کردن فوتبال از حالت دو قطبی دیگر تعصب و عشق به فوتبال و تیم معنا ندارد و اولین چیزی که در قراردادها برای بازیکنان اهمیت دارد رقم قرارداد است. به نحوی که با مشاهده در تیم استقلال تهران در فصل جاری اثری از تعصب و غیرت بازیکنان گذشته دیده نمی شود. به همین خاطر است که یک شکست خانگی در بازی های لیگ موجب می شود که هواداران سرخابی به شعار بی غیرتی و بی تعصبی روی آورده و بازیکنان را به آن متهم کنند. بعد از انقلاب بازیکنان و مربیان خوب زیادی به استقلال آمدند و رفتند. در این بین برخی از آنها از خصوصیات فنی و اخلاقی ویژه‌ای برخوردار هستند که آنها را از بقیه متمایز می‌کند و باعث می‌شود که هیچگاه از یادها نخواهند رفت.
از همین رو در بخش اول گزارش مهره گمشده فوتبال، به خالی شدن استقلال از بازیکنان متعصب قدیمی خواهیم پرداخت و 10 اسطوره باشگاه استقلال را که هر کدام به نحوی برای این تیم افتخار آفریدند و محبوب شدند معرفی می کنیم. ناصر حجازی حجازی بیشتر عمر بازی خود را پیش از انقلاب انجام داد، ولی محبوبیت او به حدی بالاست که هیچ لیستی بدون او کامل نخواهد شد. مرد محبوب آبی نه تنها در عرصه بازیگری بلکه در مقام مربیگری هم قهرمانی‌های زیادی را برای استقلال به ارمغان آورد. هر چند او در پاره ای از زمان مربیگری در خارج از ایران را به حضور در استقلال ترجیح داد اما هیچ گاه با تیم دیگری مقابل استقلال صف آرایی نکرد. از همین رو یکی از افراد محبوب و اسطوره های استقلال به شمار می رود.
منصور پورحیدری عنوان پر افتخارترین مربی تاریخ فوتبال ایران نزد اوست. او با استقلال همه عنواین از جمله قهرمانی و نایب قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا را کسب کرد.
مقام قهرمانی تیم ملی در بازی‌های آسیایی ?? هم توسط او به ارمغان آمد. پورحیدری با تیم پاس همدان به عنوان سرپرست مقابل استقلال حضور یافت اما برای آبی پوشان خط و نشان نکشید و هیچ حاشیه ای در مقابل استقلال به بار نیاورد. پور حیدری از جمله مربیان مظلوم و آرام استقلال نیز به شمار می رود. چرا که درپایان فصلی که قهرمانش در آخرین روز با شکست استقلال مقابل ملوان و پیروزی پرسپولیس برابر فجر سپاسی مشخص می شد، داغ ترین شایعه، خیانت چند آبی پوش به منصور پورحیدری بود. آن روزها شایعه شد چند استقلالی در انزلی تصمیم گرفتند پورحیدری را زمین بزنند.
سال ها بعد منصور پورحیدری لابه لای گلایه هایش از کم کاری چند آبی پوش در بازی انزلی حرف زد و همین چند ماه پیش دکتر فریده شجاعی، همسر منصور پورحیدری در گفت و گو با یک روزنامه ورزشی مدعی شد هنوز هم برایش سخت است آن هایی که در اولین دوره لیگ برتر به همسرش خیانت کردند را ببخشید! امیر قلعه نوعی او ژنرال استقلالی‌هاست.
در زمان بازی به عنوان رهبر و بازیساز در مرکز خط میانی برای استقلال توپ می‌زد. گاهی اوقات اخلاق زننده‌ای نسبت به دیگران دارد ولی افتخارات زیادی که برای استقلال در مقام مربیگری کسب کرده او را تبدیل به یکی از اسطوره‌های این باشگاه کرده است. این در حالی است که برخی از قدیمی های استقلال و بازیکنانی که بعد از اتمام فوتبالشان سراغ مربیگری نرفتند از قلعه نوعی به نیکی یاد نمی کنند. یکی از آنها همین منصور پور حیدری است که بارها و به شکل غیر مستقیم قلعه نوعی را مقصر شکست های استقلال در لیگ اول حرفه ای و عدم دست یابی به جام قهرمانی می داند. شکست هایی که موجب شد قلعه نوعی فصل بعدی را در استقلال به جای پورحیدری به عنوان مربی سپری کند و بازیکنانی که محکوم به کم کاری در تیم پورحیدری بودند را دور خود جمع کند.
از سوی دیگر قلعه نوعی پس از جدایی از استقلال در دو فصل اخیر به خالی کردن تیم فتح الله زاده از بازیکنان شاخص کرد و اکثر آنها را به سپاهان برد. خسرو حیدری، جانواریو، هاشم بیک زاده و رضا عنایتی از جمله بازیکنانی بودند که فصل گذشته برای استقلال خوش درخشیدند و این فصل به تیم قلعه نوعی پیوستند. یکی دیگر از خاطرات تلخی که هواداران استقلال از قلعه نوعی دارند مربوط به مشت گره کرده او به عنوان اظهار خوشحالی پس از شکست استقلال با تیم مس کرمان باز می گردد. زمانی که استقلالی ها در لیگ هفتم با ناصر حجاری مقابل مس با مربیگری قلعه نوعی شکست خوردند دوربین تلویزیون پس از سوت پایان بازی مشت قلعه نوعی را نشان داد که از سر خوشحالی برای پیروزی برابر استقلال گره کرده شده بود. ازهمین رو قلعه نوعی جزو افرادی است که در میان هواداران استقلال هم محبوب و هم منفور شده است.
همان روزی که استقلال اهواز با غلبه بر استقلال تهران از خطر سقوط فرار کرد، شایعه تبانی دو تیم به گوش می رسید تا این که سال ها بعد جواد زرینچه (سرمربی موقت استقلال در روزهای پایانی دوره دوم لیگ برتر) وسط دعوا با قلعه نویی ادعا کرد: «امیر یادش رفته چطور التماس می کرد تا استقلال به استقلال اهواز ببازد، اگر آن روز ما به استقلال اهواز نمی باختیم، این تیم به لیگ آزادگان سقوط می کرد و قله نویی هم سرمربی استقلال نمی شد».
حتی نوازی هم بر حرف های زرینچه مهر تایید زد اما به دنبال شکایت قلعه نویی به کمیته انضباطی، زرینچه و نوازی تمام حرف های خود را پس گرفتند و امیر از اتهام تبانی تبرئه شد. در یکی از عجیب ترین دوره های لیگ برتر، استقلال صدر نشین به حدی امتیاز از دست داد که چیزی نمانده بود پرسپولیس از وسط جدول سر برسد و قهرمان شود! در نهایت هم سایپا با علی دایی قهرمان شد اما شایعه پشت سر استقلال راه افتاد. در اولین فصل کاری مرفاوی، شایعه شد چند بازیکن استقلال در واپسین هفته های لیگ برتر به دستور برخی نزدیکان قلعه نویی، بد بازی می کردند و در زمین راه می رفتند تا مرفاوی موفق به تکرار قهرمانی فصل قبل نشود.
جواد زرینچه زرینچه نه تنها از لحاظ فنی بلکه از لحاظ اخلاقی هم در فوتبال ایران نمونه بود و هست. او به همراه مجید نامجومطلق جناح راست استقلال و تیم ملی را بیمه کرده بودند. در سال‌های آخر فوتبالش هم در قلب خط دفاع استقلال نقطه قوت تیم به حساب می‌آمد. ناملایمت‌های مایلی‌کهن مربی وقت تیم ملی نسبت به استقلالی‌ها و جواد زرینچه او را از انجام بازی‌های ملی بیشتر در مقطع سرمربیگری مایلی کهن محروم کرد. این در حالی است که جواد زرینچه هم توسط برخی افراد در استقلال مورد حمله قرار گرفت و در مدت کوتاهی نزد هواداران استقلال منفور شد. وی به همراه چند تن از استقلالی های سابق در زمان مربیگری امیر قلعه نوعی به اقدامات علیه باشگاه استقلال متهم شدند که این امر با قهرمانی استقلال در لیگ هشتم مسکوت ماند.
اصغر حاجیلو از او به عنوان متعصب‌ترین بازیکن تاریخ باشگاه استقلال یاد می‌شود. همه عمر فوتبالی خود را در استقلال گذراند و در جناح چپ نقطه قوت استقلال به حساب می‌آمد. چندین سال هم به عنوان کمک مربی در کنار حجازی حاضر بود که به عنوان نایب قهرمانی آسیا دست یافتند. صادق ورمزیار ورمزیار ملقب به صادق با تعصب یک استقلالی تمام عیار می‌باشد. او سالیان متمادی را در استقلال با تعصب زیادی بازی کرد. از تکنیک بسیار بالایی برخوردار بود و از بهترین پنالتی‌زنان تاریخ ایران به حساب می‌آمد. همچنین عنوان کاپیتانی تیم ملی فوتسال ایران در سال ?? که به عنوان چهارمی رسید را در اختیار داشت. علی منصوریان علی منصوریان هم یکی دیگر از نوابغ فوتبال ایران می‌باشد.
در سال ?? به استقلال پیوست و در همان سال محبوب قلب آبی‌ها شد. چند سالی را در خارج از کشور به سر برد.
در بازگشت به استقلال محبوبیت او دوچندان شد. او که آینده درخشانی در عرصه مربیگری خواهد داشت پس از جدایی از استقلال به همت منصور پورحیدری به همراه پاس مقابل استقلال قرار گرفت اما نتوانست اولین حضورش مقابل استقلال را با پیروزی به پایان برساند. پرویز مظلومی چندین سال عنوان کاپیتانی استقلال را بر عهده داشت. مصادف شدن زمان فوتبال او و جنگ با عراق او را از کسب افتخارات بیشتر محروم کرد.
او در چندین مقطع کمک مربی منصور پورحیدری در استقلال بود. وی که هم عنوان سرمربیگری این تیم را بر عهده دارد چندین بار توانسته با تیم های دیگر مقابل استقلال به پیروزی برسد. اما مظلومی در تمام بازی هایی که توانسته استقلال را شکست بدهد هیچ گاه دست به اقدامی که وی را از استقلالی بودنش دور کند نزده است. صمد مرفاوی مرفاوی به همراه عباس سرخاب روج خط حمله استقلال در اویل دهه ?? را تشکیل داده بودند که به عنوان قهرمانی استقلال رسید. او بعده‌ها به عنوان کمک مربی و سرمربی در استقلال فعالیت کرد.
در مقام سرمربی زیاد موفق نبود، ولی خصوصیت‌های اخلاقیش از او یک فرد محبوب در بین استقلالی‌ها ساخت. مهدی پاشازاده از ?? سالگی در ترکیب اصلی استقلال جای گرفت و در مدت زمان طولانی حضور خود در استقلال عنواین زیادی را با این تیم کسب کرد. طرفداران استقلال هیگاه گل صحیح او به عابدزاده در داربی را که مردود اعلام شد را فراموش نخواهند کرد.
او هم به مانند زرینچه در زمان اوج فوتبال خود به خاطر لجاجت‌های مایلی‌کهن از تیم ملی دور ماند. بنابراین گزارش در فوتبالی که پول در تمام معادلاتش حرف اول را می زند، جای خالی بازیکنان قدیمی که بدون هیچ چشم داشتی به عشق پیراهن های قرمز و آبی به زمین می رفتند، کاملا به چشم می آید. خالی شدن استقلال از ستاره های با تعصب قدیمی نیز یکی از عواملی است که باعث شده این تیم در سال های اخیر دچار مشکلات فراوانی شود.