طی 10 سال و اندی که از تاریخ برگزاری لیگ برتر فوتبال ایران میگذرد مربیان خارجی زیادی روی نیمکت تیمهای لیگ برتری نشستهاند. در لیگ دهم علاقهمندی تیمها به استفاده از مربیان خارجی به حداقل رسید و در مقطعی تمام تیمها از مربیان داخلی استفاده میکردند اما در فصل جدید باز هم پای خارجیها به نیمکت تیمهای ایرانی باز شده. سپاهان و شهرداری تبریز بوناچیچ و یشیچ را استخدام کردند و این روزها صحبت از مذاکره برخی تیمها با میروسلاو بلاژویچ و مصطفی دنیزلی به گوش میرسد. مرور کارنامه مربیان خارجی فوتبال ایران نشان میدهد آنها به جز موارد معدود نه تنها در ایران عملکرد جالبی نداشتند، که در خارج از ایران هم کارنامه درخشانی را از خود به جای نگذاشتند.
زلاتکو کرانچار: در فاصله سالهای 2004 تا 2006 سرمربی تیم ملی کرواسی بود. کرانچار قبل از حضور در پرسپولیس تجربه 18 سال مربیگری را در کارنامهاش داشت. او اما در پرسپولیس دوام نیاورد و در نیم فصل در شرایطی که پرسپولیس در رتبه سوم جدول حضور داشت جایش را به علی دایی داد. کرانچار چند هفته پس از ترک ایران به عنوان سرمربی جدید تیم ملی مونته نگرو مشغول به کار شد و تیم ملی انگلستان را در ورزشگاه ویمبلی لندن متوقف کرد.
لوبیسا تومباکوویچ: در سال 2003 دوره کوتاهی را در النصر عربستان گذراند و پس از برکناری به شاندونگ چین رفت. او در ابتدای دهمین دوره لیگ برتر ایران با قراردادی یک میلیون و دویست هزار دلاری به استیلآذین پیوست و در حالی که از 10 بازی سه برد، سه تساوی و چهار باخت را در کارنامه داشت، برکنار شد.
آلفردو کاسیمیرو: در دو مقطع مختلف در دهه نود روی نیمکت بنفیکا نشست. او در سال 97 در پورتو دستیار بود و فصل بعد از آن در رئال بتیس اسپانیا دستیاری را تجربه کرد. کاسیمیرو علاوه بر این در الاتحاد لیبی، الشباب کویت، المحرق بحرین و الفیصلی اردن هم سابقه سرمربیگری دارد. او که موفقترین مربی دهه اخیر صنعت نفت آبادان محسوب میشود فصل آینده را در لیگ دسته اول ایران و تیم شهرداری بندرعباس سپری خواهد کرد.
ارنی برندتس: در فاصله سالهای 1993 تا 2002 به مدت 9 سال در آیندهوون هلند دستیار بود. مهمترین تیمی که برندتس قبل از راهآهن سرمربیگری آن را بر عهده داشت «ناک برادا» هلند نام داشت. برندتس در راهآهن روزهای خوبی را سپری نکرد و در 19 بازی چهار برد، شش تساوی و 9 شکست نصیبش شد تا از کار برکنار شود. او در حال حاضر سرمربیگری تیم «آرمی رواندا» را در کشور آفریقایی رواندا برعهده دارد.
لوکا بوناچیچ: تا قبل از حضور در فولاد خوزستان در سال 2003 میلادی، مهمترین تیمی که هدایت آن را بر عهده داشت «هایدوک اشپیلت» کرواسی بود. لوکا از آن روز به بعد اغلب در تیمهای ایرانی حضور داشته و تنها یک دور کوتاه ناموفق را در النصر دوبی و یک نیم فصل را هم مجددا در هایدوک اشپیلت سپری کرد. فولاد و استقلال اهواز، سپاهان، مس کرمان و گسترش فولاد تبریز در این سالها لوکا را روی نیمکت خود داشتند.
نلو وینگادا: با سابقه سرمربیگری در تیمهای ملی بزرگسالان، امید و زیر بیست سال پرتغال، سرمربیگری تیمهای ملی اردن و عربستان، تیم ملی امید مصر و باشگاههایی چون الوداد مراکش و الزمالک مصر به پرسپولیس آمد اما موفقیتی را در مدت زمان کوتاه حضورش در ایران بدست نیاورد. او پس از پرسپولیس باز هم پیشنهادهای کاری خوبی داشت و ابتدا در اف سی سئول کره جنوبی و پس از آن در «دالیان شیده» چین مشغول به کار شد.
لیت بارسکی: بازیکن مطرح فوتبال آلمان در سال 1999 با پذیرفتن هدایت تیم یوکوهاما ژاپن به جرگه مربیان پیوست. لیت بارسکی در هفتمین دوره لیگ حرفهای هدایت سایپا که با علی دایی قهرمان ایران شده بود را بر عهده گرفت اما با این تیم بدترین نتایج ممکن را بهدست آورد و خیلی زود از کار برکنار شد. بزرگترین افتخار مربیگری لیت بارسکی به قهرمانی در سوپرلیگ استرالیا با تیم «اف سی سیدنی» مربوط میشود. او در حال حاضر به عنوان دستیار در باشگاه ولفسبورگ آلمان فعالیت میکند.
انگین فیرات: تا قبل از آنکه در سال 2008 به عنوان سرمربی در باشگاه سپاهان مشغول به کار شود هرگز سرمربیگری در یک تیم را تجربه نکرده بود. فیرات پس از دستیاری علی دایی در تیم ملی ایران برای مدت کوتاهی سرمربی سپاهان شد. او اخیرا به عنوان سرمربی تیم گسترش فولاد مشغول به کار شده تا دومین تجربه سرمربیگریاش هم در فوتبال ایران رقم بخورد.
وینگو بگوویچ: بین آخرین تجربه سرمربیگری او در فوتبال کرواسی و حضورش در فوتبال ایران 12 سال فاصله افتاد و او در این 12 سال هیچگونه فعالیت فوتبالی نداشت. بگوویچ با این حال خیلی زود به عنوان یک مربی بازیکن ساز در فولاد خوزستان مطرح شد. بعد از آن به پرسپولیس رفت اما طی یک سال حضور در این تیم هیچ جامی را بالای سر نبرد. او در تیم ملی امید ایران هم ناکام بود و به المپیک نرسید. بگوویچ نتوانست پگاه گیلان را به لیگ برتر بیاورد و طی دو فصل حضور در پاس همدان هم نتایج متوسطی گرفت. او فصل گذشته در پلی آف به همراه آلومینیوم هرمزگان از صعود به لیگ برتر بازماند. وینکو بگوویچ در 12 سال گذشته تنها یک بار از ایران خارج شده که با الوصل امارات نتایج ضعیفی گرفت.
استانکو پوکله پوویچ: پس از آنکه در دوره کوتاهی در سال 1992 سرمربی تیم ملی کرواسی شد به ایران آمد و هدایت تیم ملی را برعهده گرفت. استانگو به رغم ناکامی در تیم ملی بلافاصله هدایت پرسپولیس را برعهده گرفت و دو دوره با این تیم قهرمان ایران شد. هایدوک اشپیلت کرواسی مهمترین تیم باشگاهی بود که استانکو پیش از حضور در ایران سرمربیگری آن را برعهده داشت. او در سال 2001 هدایت سپاهان را پذیرفت و درسال 2005 بار دیگر به این تیم بازگشت اما جامی را بالای سر نبرد. استانکو آخرین بار در لیگ هفتم حرفهای ماموریت حفظ پگاه گیلان در لیگ برتر را برعهده گرفت اما موفق نشد و با این تیم به دسته پایینتر سقوط کرد.
ژوروان ویرا: قهرمانی به همراه تیم ملی عراق در جام ملتهای آسیا 2007 بزرگترین افتخار دوران مربیگری این مربی محسوب میشود. ویرا قبل از آن در تیمهای باشگاهی عربستان، عمان و کویت مربیگری کرده بود. او در لیگ هفتم حرفهای از اوایل نیم فصل دوم جانشین لوکا بوناچیچ شد اما نتوانست صدرنشینی سپاهان را حفظ کند و در آخرین ثانیههای هفته آخر قهرمانی را از دست داد. ویرا بار دیگر به تیم ملی عراق بازگشت اما این بار ناکام بود. او در حال حاضر روی نیمکت «بن یاس» امارات مینشیند.
زوران جورجوویچ: قبل از حضور در ذوب آهن در انواع تیمهای باشگاهی عربی از جمله کویت، قطر، عربستان و امارات مربیگری کرده بود که مهمترین آنها سرمربیگری الهلال عربستان در فاصله سالهای 1992 تا 1994 بود. جورجوویچ در ذوب آهن به قدری بد نتیجه گرفت که مدیرعامل وقت باشگاه پس از برکناری او بابت این انتخابش عذرخواهی کرد. جورجوویچ از ذوب آهن به تیم «برادران چرچیل» هند رفت و پس از آن هدایت تیم ملی بنگلادش را پذیرفت. او در حال حاضر هدایت تیم المجد سوریه را برعهده دارد.
میودراگ یشیچ: پس از مربیگری در تیمهای گمنام در سال 1999 با نشستن روی نیمکت پارتیزان بلگراد به شهرت رسید. او پنج سال بعد به ایران آمد تا شاید بتواند پگاه بحران زده را در لیگ برتر حفظ کند اما از پس این کار برنیامد. یشیچ در بازگشت به اروپا هدایت تیمهای شناخته شده پارتیزان بلگراد و زسکا صوفیه را بر عهده گرفت. پس از دو سال بار دیگر به ایران آمد و این بار با شیرین فراز کرمانشاه به دسته پایینتر سقوط کرد. یشیچ قبل از بازگشت مجدد به ایران و پذیرفتن هدایت شهرداری تبریز در مراکش و چین مربیگری کرد.
مصطفی دنیزلی: مربی صاحب نام ترک تبار قبل از حضور در ایران سابقه سرمربیگری در تیم ملی ترکیه و دو باشگاه مطرح این کشوریعنی گالاتاسرای و فنرباغچه را داشت. او در فاصله سالهای 2004 تا 2007 هدایت پاس و پرسپولیس را بر عهده گرفت و علی رغم فوتبال زیبایی که با این تیمها ارائه داد نتوانست افتخاری را در کارنامه حضورش در فوتبال ایران ثبت کند. دنیزلی در بازگشت به کشورش با بشیکتاش به توافق سید و پس ازیک سال حضور در این تیم به دلیل بیماری مربیگری را کنار گذاشت.
آریهان: با سابقه سرمربیگری تیمهای مطرحی مثل اندرلشت، نورنبرگ، اشتوتگارت، استاندارد لیژ، فاینورد و تیم ملی چین به ایران آمد و هدایت پرسپولیس را پذیرفت. آری هان هم بیش از یک نیم فصل در پرسپولیس دوام نیاورد و از این تیم اخراج شد. او پس از ترک ایران حضور در تیمهای ملی کامرون و آلبانی را تجربه کرد و در حال حاضر با باشگاه «تیانجین تدا» چین همکاری دارد.
ادسون تابارز: حضور در تیمهای باشگاهی کشورهای عربی، سرمربیگری تیم ملی ویتنام و مربیگری در تیمهای تازه حرفهای شده چین مهمترین فعالیتهای این مربی برزیلی پیش از پیوستن به سپاهان بود. تابارز در لیگ پنجم حرفهای در کنار سپاهان بود اما نتوانست این تیم را به کورس قهرمانی مسابقات هدایت کند. او پس از ترک ایران سرمربیگری در تیم ملی هایتی و تیم زیر بیست سالههای عمان را تجربه کرد.
راینر سوبل: مردی که تجربه سرمربیگری در نورنبرگ آلمان را داشت در پرسپولیس کاری از پیش نبرد و به عنوان پنجمی قناعت کرد. مرد آلمانی پس از ترک ایران در دیناموتفلیس گرجستان و «سوالوس» مراکش مربیگری کرد و در ابتدای سال 2010 خودش را بازنشسته کرد.
میلان زیوادینوویچ: در سال 2004 هدایت صباباتری را پذیرفت و پس از مدتی به جرم اینکه پسرش را در فهرست بازیکنان این تیم گنجانده بود کنارگذاشته شد. زیوادینوویچ زمانی که به صبا آمد سابقه هدایت تیمهای ملی عراق، یوگسلاوی، یمن و غنا را داشت و در حال حاضر هم روی نیمکت تیم ملی میانمار مینشیند.
برند کراوس: درنیمه اول دهه نود میلادی به مدت پنج سال سرمربی بروسیا مونشن گلادباخ بود. او در ادامه روی نیمکت تیمهای رئال سوسیه داد، بروسیا دورتموند و مایورکا نشست. کراوس یکی دیگر از مربیانی بود که باشگاه پگاه گیلان در اواسط نیم فصل دوم استخدام کرد تا سقوط نکند. او پس از ترک ایران یک فصل هم در تنه ریف اسپانیا مربیگری کرد و پس از آن دیگر نامی از این مربی در تیمهای شناخته شده اروپایی به میان نیامد.
جیووانی می: در فاصله سالهای 1996 تا 1998 و زمانی که کاتانیا در سری B ایتالیا حضور داشت سرمربی این تیم بود و در سال 2002 به مدت یک فصل سرمربی سایپا شد. او در سایپا نتایج متوسطی گرفت و به کشورش بازگشت. در سال 2006 به مدت یک فصل در تیم بولونیا دستیار بود و پس از آن خانه نشین شد.
رولند کوخ: 30 سال است که به عرصه مربیگری وارد شده و در این مدت به جز دو سال در بقیه موارد به عنوان دستیار فعالیت کرده. کوخ در سال 1990 سرمربی «اسنابروک» آلمان بود و در سال 2002 در دومین دوره لیگ حرفهای هم سرمربی استقلال شد. در کارنامه دستیاری کوخ دستیاری در باشگاههای کلن، اشتوتگارت، بشیکتاش، بایر لورکوزن، آستریا وین، فنرباغچه و اینتراخت فرانکفورت دیده میشود.
ملادن فرانچیچ: قبل از آنکه در چهارمین دوره لیگ حرفهای به فولاد خوزستان بیاید و قهرمان ایران شود تنها سابقه یک دوره کوتاه مربیگری در تیم گمنام «پوموراک» کرواسی در کارنامهاش وجود داشت. فرانچیچ فولاد را قهرمان کرد اما پس از آن دیگر روی نیمکت هیچ تیمی رویت نشد