حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدابراهیم رئیسی در آذر سال 1339 هجری شمسی در خانواده‌‌ای روحانی در شهر مشهد و در محله نوغان دیده به جهان گشود.
پدر و مادر وی از سلاله سادات حسینی هستند و نسبش از هر دو سو به حضرت زیدبن علی بن‌الحسین علیهم‌السلام می‌رسد. او در 5 سالگی پدر خود را که از روحانیون مشهد بود از دست داد. رئیسی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه جوادیه گذرانده و تحصیل در علوم حوزوی را در مدرسه نواب و سپس در مدرسه آیتالله موسوی‌نژاد شروع کرد.
در سال 1354 جهت ادامه تحصیلات به حوزه علمیه قم، مدرسه آیتالله بروجردی رفت و مدتی نیز در مدرسه‌ای که با مدیریت آیتالله پسندیده و درواقع با نظر امام خمینی (ره) اداره می‌شد، اشتغال به تحصیل داشت.
وی در حوزه علمیه قم، اصول فقه را نزد آیتالله مروی، لمعتین را محضر آیتالله فاضل هرندی، رسائل را نزد آیتالله موسوی تهرانی، مکاسب محرمه را خدمت آیتالله دوزدوزانی، کتاب البیع مکاسب را محضر آیتالله خزعلی، خیارات مکاسب را نزد آیتالله ستوده و آیتالله طاهری خرم‌آبادی و کفایه را خدمت آیتالله سید علی محقق داماد، تفسیر قرآن کریم را نزد آیتالله مشکینی و آیتالله خزعلی، شرح منظومه و فلسفه را نزد آیتالله احمد بهشتی، دوره شناخت را نزد شهید مطهری و نهج‌البلاغه را محضر آیتالله نوری همدانی آموخت.
حجت‌الاسلام رئیسی، از درس خارج اصول آیتالله سید محمدحسن مرعشی شوشتری و آیتالله هاشمی شاهرودی و خارج فقه آیتالله آقا مجتبی تهرانی و آیتالله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب استفاده کرده است.
علاوه بر این ایشان با اتمام دوره سطح حوزه, توانست به دوره کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی راه‌یافته و پس از دفاع از پایان‌نامه خویش با عنوان «ارث بلا وارث» در سال تحصیلی 1380 با قبولی در کنکور دکترای مدرسه عالی شهید مطهری در رشته فقه و حقوق خصوصی ادامه تحصیل دهد.
حجت‌الاسلام رئیسی با تکمیل تحقیقات خود در حوزه فقه و حقوق، موفق به اخذ مدرک عالی‌ترین سطح آموزشی حوزه (سطح چهار) شد و درنهایت رساله دکترای خود را با عنوان «تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق» دفاع نمود.
حجت‌الاسلام رئیسی به دنبال هتک حرمت امام خمینی (ره) در روزنامه اطلاعات و آغاز حرکت‌های مردمی، در اجتماعات اعتراضی که مبدأ اغلب آن‌ها مدرسه آیتالله بروجردی (مدرسه خان) بود، شرکت داشته و در قالب هسته‌ای از طلاب انقلابی فعالیت می‌نمود.
وی در این دوران فعالیت‌های مبارزاتی خود را در قالب ارتباط برقرار کردن با علمای انقلابی که از زندان آزادشده بودند یا در تبعید بسر می‌بردند، پی گرفت؛ همچنین در تجمعاتی مثل تحصن علما و روحانیون در دانشگاه تهران، شرکت داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در دوره تربیتی خاصی که مرحوم شهید بهشتی جهت کادر سازی برای تأمین نیازهای مدیریتی نظام اسلامی برگزار می‌نمود شرکت داشت.
وی به دنبال شورش‌های مارکسیستی و ایجاد مشکلات متنوع در شهر مسجدسلیمان، ایشان جهت شرکت در فعالیت‌های فرهنگی همراه با گروهی از طلاب عازم آن منطقه شد. پس از بازگشت از مسجدسلیمان، مجموعه سیاسی-عقیدتی پادگان آموزشی صفر- دو در شاهرود را تأسیس و برای مدت کوتاهی آن را اداره کرد.
ورود حجت‌الاسلام رئیسی به عرصه مدیریت از سال 1359 و با حضور در جایگاه دادیاری شهرستان کرج آغاز شد و پس از چندی با حکم شهید آیتالله قدوسی، به سمت دادستان کرج منصوب شد.
موفقیت وی در ساماندهی وضعیت پیچیده این شهر موجب شد تا پس از دو سال خدمت در این جایگاه مهم (در سال‌های 59 و 60)، در سال 1361 همزمان با دادستانی کرج، مسئولیت دادستانی شهر همدان را نیز عهده‌دار شود.
حضور همزمان وی در این دو مسئولیت، برای مدتی ادامه یافت تا آنکه به‌عنوان دادستان استان همدان معرفی شد و از 1361 سال تا 1363، به مدت 3 سال در این سمت خدمت کرد.
حجت‌الاسلام رئیسی در سال 1364 به‌عنوان جانشین دادستان انقلاب تهران منصوب شد و به‌این‌ترتیب، دوره مدیریت قضایی ایشان در پایتخت آغاز شد. سپس ایشان موردتوجه حضرت امام خمینی (ره) قرار گرفت و احکام ویژه و مستقیمی را برای رسیدگی به مشکلات اجتماعی در برخی استان‌ها ازجمله لرستان، کرمانشاه و سمنان، از بنیان‌گذار انقلاب اسلامی دریافت کرد، که این احکام در صحیفه امام ثبت‌شده است.
بعد از رحلت حضرت امام (ره) ایشان با حکم رئیس قوه قضائیه به سمت دادستان تهران منصوب شد و از سال 1368 تا 1373 به مدت پنج سال این مسئولیت را بر عهده داشت. ایشان از سال 1373 به ریاست سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد که خدمت ایشان در این سمت تا سال 1383 ادامه یافت. تحولات ایجادشده در حوزه نظارت بر دستگاه‌های اداری مربوط به این دوره است که همزمان باروی کار آمدن دو دولت ششم و هفتم است.
حجت‌الاسلام رئیسی از سال 1383 تا سال 1393، به مدت 10 سال معاون اول قوه قضائیه بوده و از سال 1393 تا اواخر سال 1394 نیز مسئولیت دادستانی کل کشور را بر عهده داشته است. همچنین ایشان از سال 1391 تاکنون با حکم مقام معظم رهبری, دادستان کل ویژه روحانیت است.
حجت‌الاسلام رئیسی در تاریخ 17 اسفند 94، با حکم مقام معظم رهبری دام‌ظله العالی عهده‌دار تولیت آستان قدس رضوی علیه‌السلام شده و تاکنون نیز مفتخر به خدمت در آن آستان رفیع است.
گفتنی است در سال 1376، ایشان به پیشنهاد برخی اعضای مؤثر جامعه روحانیت مبارز ازجمله آیتالله مهدوی کنی و تصویب شورای مرکزی جامعه روحانیت به عضویت در آن شورا درآمد.
حجت‌الاسلام رئیسی در سال 1385، از طرف جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز و به توصیه نخبگان استان خراسان جنوبی برای عضویت در چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری، خود را در معرض انتخاب مردم شریف آن دیار قرارداد و با نظر مثبت بیش از 80 درصد مردم این استان وارد مجلس خبرگان شد. 2 سال پس از حضور در این مجلس، بارأی خبرگان ملت به‌عنوان عضو هیئت‌رئیسه انتخاب و عضویت ایشان در این جایگاه تا اتمام دوره چهارم، بارأی نمایندگان محترم مجلس خبرگان تمدید شد.
همچنین وی در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری نیز با کسب اکثریت قاطع آرا برای دومین بار به‌عنوان نماینده مردم شریف خراسان جنوبی برگزیده شد و عضویت ایشان در هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری همچنان ادامه دارد.
رئیسی علاوه بر مسئولیت‌های کلان کشوری ، بنا به توصیه مکرر آیتالله مهدوی کنی و آیتالله حاج‌آقا مجتبی تهرانی مبنی بر حفظ ارتباط درسی خود با طلاب، از سال 80 تاکنون به‌عنوان مدرس در مدارس علمیه تهران ازجمله مدارس مجد، امیرالمؤمنین علیه‌السلام، امام حسین علیه‌السلام و مروی به تدریس دروس سطوح عالی: رسائل و مکاسب، کفایتین و قواعد فقهیه مشغول بوده‌اند. ایشان بعد از انتقال به مشهد مقدس از ابتدای سال تحصیلی 1395 در مدرسه عالی نواب مشهد، تدریس در موضوع «فقه وقف» را آغاز کرد.
تاکنون یک دوره از درس‌های حوزوی ایشان درزمینه? قواعد فقه در قالب سه جلد کتاب با عنوان قواعد فقه عبادی، قواعد فقه قضایی و قواعد فقه اقتصادی به رشته تحریر درآمده که از سوی طلاب درس ایشان، تدوین و از سال 90 توسط چاپ دادگستر به چاپ رسیده است.
حجت‌الاسلام رئیسی علاوه بر این در دانشگاه نیز در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و دانشگاه شهید مطهری و دانشگاه آزاد اسلامی به تدریس دروس تخصصی فقه قضا و فقه اقتصاد اصول فقه، قانون مدنی پرداخته است.
*سوابق تحصیلی و فعالیت دانشگاهی و حوزوی
-دکترای فقه و مبانی حقوق با گرایش حقوق خصوصی از دانشگاه شهید مطهری
- تدریس متون فقهی سطح عالی و قواعد فقه قضاء و فقه اقتصاد در حوزه‌های علمیه تهران و دانشگاه‌ها
*سوابق مدیریتی و سیاسی
- انجام سه مأموریت ویژه قضایی در حوزه‌های اجتماعی در سه استان مختلف با حکم امام خمینی (ره)
- عضویت در هیئت‌امنای ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به مدت ده سال از سوی مقام معظم رهبری
- معاون اول قوه قضاییه به مدت ده سال
- ریاست سازمان بازرسی کل کشور به مدت 10 سال
- دادستان انقلاب اسلامی تهران
- اولین دبیر ستاد احیای امربه‌معروف و نهی از منکر کشور
- دادستان انقلاب اسلامی استان همدان
- عضو شورای عالی گزینش کشور
- ریاست شورای نظارت بر صداوسیما
- تولیت آستان قدس رضوی (ع) با حکم مقام معظم رهبری
- مؤسس حوزه علمیه فاطمه الزهرا (س) خواهران در تهران
- مؤسس مرکز تخصصی شیعه شناسی امام هادی علیه‌السلام زیر نظر حوزه علمیه قم
- عضو شورای عالی فضای مجازی
- عضو شورای عالی استاندارد
-عضو شورای عالی نفت
-عضو شورای توسعه شرق و غرب کشور
-عضو شورای عالی پول و اعتبار
- عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی
- عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر
- دادستان کل ویژه روحانیت
- نماینده مردم استان خراسان جنوبی و عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری